güney avrupa ülkesi arnavutluk, balkan yarımadasında dağlık küçük bir ülkedir. kuzeybatısında karadağ, kuzeydoğusunda kosova, doğusunda makedonya, güney ve gümneydoğusunda ise yunanistan bulunmaktadır. batıda adriyatik denizine, güneybatıda ise ege denizi'ne kıyısı vardır.

etnik çeşitliliğin az olduğu ülkede nüfusun yüzde 95’ini arnavutlar yüzde üçünü ise yunanlar oluşturuyor. ülkede nüfusun yüzde 70’i müslüman, yüzde 20’si ortodoks ve yüzde 10’u katolik.

yakın tarihi

osmanlı imparatorluğu’ndan 1912’de bağımsız olan arnavutluk, 1939’da italya tarafından işgal edildi. italyanların ardından 1943’te nazi almanyası tarafından tekrar işgal edilen ülkede enver hoca liderliğindeki komünist parti direniş başlattı. 1944’te komünistler yönetimi devraldı. 1960’a kadar sscb müttefiki olan ülke 1978’e kadar çin ile yakınlaşma süreci yaşadı.

arnavutluk’ta komünist rejim 46 yıl sürdü, daha sonra çoğulcu demokrasiye geçildi. 1991 yılında ilk kez çok partili seçim yapıldı. ancak seçimin ardından çok sayıda cumhurbaşkanı ve başbakan değişti. hükümetler, yüksek işsizlik oranı, yolsuzluk, altyapı eksikliği ve organize suçla mücadele etmek zorunda kaldı.

nüfusunun önemli kısmını aarnavutların oluşturduğu kosova’daki savaşın arnavutluk için de bedeli ağır oldu. 1999 yılında sırbistan'ın kosova'ya saldırısı karşısında başlayan nato operasyonunun ülke üzerinde büyük etkisi oldu.

arnavutluk, kosova’dan yoğun bir mülteci akınına maruz kaldı. sırpların saldırılarından kaçan yaklaşlık 500 bin kişi ülkeye sığındı. bu durum arnavutluk’un zaten zayıf olan ekonomisi için büyük bir yük oluşturdu.

2009 yılında nato’ya üye olan arnavutluk, aynı yıl ab’ye resmi üyelik başvurusunu da yaptı. reformları teşvik eden birlik, azınlık hakları, basın özgürlüğü, mülkiyet hakları, suç ve yolsuzlukla mücadele gibi konularda daha fazla ilerleme sağlanmasını istiyor. ab, ülkenin adaylık başvurusunu 2010’da reddetti, ancak vize kolaylığı sağladı.

2009’da yapılan seçimlere hile karıştığı iddialarının ardından muhalif sosyalist parti başkent tiran’da gösterilere başladı. seçimde hiçbir parti 140 koltuklu mecliste çoğunluğu elde edemedi. sosyalist entegrasyon partisi ve demokratik parti bir koalisyon hükümeti kurdu, bu da arnavutluk tarihinde ilk oldu.

sosyalist parti ise 2009 parlamento seçimlerinin sonuçlarına itiraz etti. mayıs 2010'da sosyalist lider adi rama, seçimler tekrar edilineceye kadar sivil itaatsizlik eylemi yapacaklarını duyurdu. ocak 2011'de yolsuzluk ve seçimlere hile karıştığı iddiası tiran’da başbakanlık ofisinin önünde protesto gösterilerine sebep oldu. polis ve göstericiler arasındaki çatışmalarda dört kişi öldü.

ekonomi

arnavutluk’un, komünist rejim dönemindeki kapalı ekonomiden serbest piyasa ekonomisine geçişi kolay olmadı. ekonomik büyüme oranı 2004-2008 yıllarında yüzde altı civarında seyrederken, 2009-2011 arasında yüzde üçlere düştü. ülkede enflasyon düşük ve istikrarlı seyrediyor.

hükümet, suçu ve kayıtdışı ekonomiyi azaltmak, yabancı yatırımı çekmek için çeşitli önlemler aldı. yurtdışında çalışan arnavutların gönderdikleri dövizlerin ekonomiye katkısı 2008 yılındaki ekonomik kriz öncesinde gayrisafi yurtiçi hasılanın (gsyih) yüzde 12 ila 15’ine denk gelirken, bu oran 2010’da yüzde sekize kadar geriledi.

ülkede istihdamın yarısını tarım sektörü sağlıyor, ancak tarım geliri gsyih’nin yalnızca beşte birine denk geliyor. toprak mülkiyeti, altyapı ve modern araçların eksikliği nedeniyle topraklar yeterince verimli kullanılamıyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar