birleşik arap emirlikleri (bae), dünyanın petrol rezervi bakımından en zengin altıncı ülkesi. arap yarımadası'nın batısındaki ülke doğuda umman, güneyde suudi arabistan’la komşu. ülkenin batıda katar’la kuzeyde ise iran’la deniz sınırı var.

1971 yılında ingilizlerin basra körfezi'nden çekilmesiyle 'birleşik arap emirlikleri' adı altında yedi emirlikten oluşan bir federasyon oluşturuldu. bu emirlikler abu dabi, dubai, acmen, fuceyra, re'sü el hayme, eş şarika ve ummu el gayevin. federe birimlerin her biri kendi emirleri tarafından yönetilirken, federasyon bu emirler arasından seçilen bir devlet başkanının idaresinde. ülkenin başkenti ve dubai’nin ardından en büyük ikinci emirliği ise abu dabi.

siyasi yapı

bae'nin siyasi sistemi 1971’de yapılan anayasaya dayanıyor. buna göre emirler, emirlikleri içinde mutlak iktidar sahibi konumundalar. bae için ne bir anayasal monarşi ne de cumhuriyet denilebilir. emirler kendi içlerinden birini federasyon başkanı olarak seçerler ve bu kişi anayasal bir yönetim uygulamak zorunda değildir.

orta doğu ve kuzey afrika’da demokrasi talepleriyle gerçekleşen ayaklanmalar bae’de de karşılığını buldu. mart 2011’de 100 kadar aktivist ve entelektüel, yönetime reform çağrısı yaptı. bu kişiler yasama hakkına sahip bir parlamento talep etti. tepkiler karşısında hükümet, kuzeydeki daha yoksul emirlikler için 1,6 milyar dolarlık yatırım planını açıkladı. ayrıca eylül 2011’in sonunda bae meclisi ‘federal ulusal konsey’ seçimleri yapıldı. seçimlerde oy kullanacak seçmen sayısı 6 bin 600’den 129 bin 274’e, yani bae nüfusunun yüzde 12’sine çıkarıldı. seçime katılım oranıysa yüzde 28’de kaldı. bae’de meclis üyelerinin yarısı seçimle belirlenirken diğer yarısı emirler tarafından atanıyor.

nüfus

ülkenin 2010’da tahminlere göre 8.264.070 olan nüfusunun yüzde 13’ü bae vatandaşı, kalanlar ise yabancılardan oluşturuyor. bu da bae'ni yüzde 21,71 ile dünyada en çok göç alan ülke konumuna getiriyor.

en fazla göç alınan ülkelerin başında hindistan, pakistan ve bangladeş geliyor. bunların dışında çin, filipinler, tayland, iran, kore, afganistan’dan göç alan ülkeye avrupa, avustralya, kuzey afrika, afrika ve latin amerika’dan da göç oluyor.

2020’de bae vatandaşlarının oranının ülke nüfusunun yalnızca yüzde 10’una düşmesi bekleniyor. dubai gibi çok kültürlü şehirlerde avrupalı nüfusun sayısı da hızla artıyor. ülkeye ayrıca siyasi sığınmacı olarak gelen çok sayıda filistinli mevcut. mısır, somali ve sudan’dan gidenlerin çoğu ise bae kurulmadan önce ülkeye göç etmişti.

ülke, cinsiyet oranı dengesizliğinde her 100 kadına karşılık, 203,6 erkek ile dünyada katar'ın ardından ikinci sırada. .

ekonomi

bae, batı asya’nın en gelişmiş ekonomilerinden birine sahip. kişi başına düşen milli gelir açısından 48 bin 500 dolarla dünyanın en zengin ülkelerinden. ekonominin çeşitlendirilmesiyle ilgili uygulanan başarılı politikalar, petrol ve doğalgaza dayalı gayrisafi yurtiçi hasılanın (gsyih) oranının yüzde 25’e düşmesini sağladı. 2010 verilerine göre günde 2,8 milyon varil petrol üretilen ülke, bunun 2,3 milyon varilini ihraç ediyor. bae'nin kanıtlanmış petrol rezervlerinin miktarı ise 97,8 milyar varil.

son 30 yıldır petrol üretiminin yapıldığı bae, kaynakların keşfinden önce küçük ve yoksul eyaletlerden oluşuyordu. petrol üretimiyle birlikte ülke yüksek yaşam standartlarına sahip bir devlete dönüştü.

hükümet istihdam ve altyapı çalışmalarını sürdürdü ve özel sektörün yatırım yapabilmesi için gerekli ortamı hazırladı. bae, nisan 2004’te abd ile ticaret ve yatırım çerçeve anlaşması'nı imzaladı (anlaşmanın orijinal ingilizce metni). kasım 2004'te ise serbest ticaret anlaşması için görüşmeler başladı, ancak bu görüşmelerde ilerleme kaydedilemedi. ülkenin serbest ticaret bölgesi, yabancı yatırımcılara girdikleri işlerde yüzde yüz mülk sahipliği ve sıfır vergi hakkını tanıyor.

petrol gelirleriyle ilgili cömertliği ve dış politikadaki ılımlı tavrı, bölge ile ilgili konularda hayati bir rol oynamasına neden oldu. 2008-2009’da petrol ve gayrimenkul fiyatlarının düşmesi ile uluslararası bankacılık krizi emirlikleri de vurdu. durumu, harcamaları arttırarak ve bankacılık sektörüne likidite sağlayarak aşmaya çalıştı. kriz en çok gayrimenkul fiyatlarındaki düşüş nedeniyle dubai’yi vurdu.

bae’nin gelecek yıllar için planı ise iş alanı çeşitliliğini arttırmak, vatandaşlar için daha fazla iş imkanı yaratmak, eğitim alanına daha fazla yatırım yapmak ve özel sektörde istihdamı genişletmek.

kaynak: al jazeera ve ajanslar