kıbrıs türkleri'nin bağımsızlık ilan edip kendi devletlerini kurmasının üzerinden 30 yılı aşkın bir süre geçti. ancak bu sürede kıbrıs türkleri, tam bir bağımsızlık içinde olamadılar. bunun temel nedeni, birleşmiş milletler (bm) ve uluslararası toplumun, 1983'e kurulan kuzey kıbrıs türk cumhuriyeti'ni (kktc) tanımaması ve ona ambargo uygulamasıydı. ada'nın kuzeyi, bm güvenlik konseyi kararlarıyla uluslararası hukuka ‘işgal altındaki topraklar’ olarak geçti. 

annan planı referandumu

kktc’yi hali hazırda sadece türkiye tanıyor. 2004’te annan planı için düzenlenen referandumda kıbrıslı türklerin ‘evet’ diyerek çözümden yana tavır koymaları, kuzey kıbrıs'a bazı esneklikler sağladı. en başta, dönemin bm genel sekreteri kofi annan, 28 mayıs 2004’de güvenlik konseyi’ne sunduğu raporda, kıbrıslı türklere uygulanan ambargonun kaldırılması çağrısında bulundu. annan, ada'nın birleşmesi yönünde oy kullanan kıbrıslı türklere baskı yapmanın haksızlık olduğunu belirtti.

dönemin avrupa birliği (ab) dışişleri bakanları da referandum öncesi kktc’ye yönelik izolasyonların kaldırılmasına ilişkin bir karar almışlardı. ab komisyonu, ticari ve mali uygulamalardan oluşan ve ab ülkeleri ile kuzey kıbrıs arasında doğrudan ticareti öngören bir yardım paketi hazırladı. güney kıbrıs rum kesimi’nin engelleme çabaları yüzünden bu paketin bir kısmı gecikmeli hayata geçti, bir kısmı ise askıya alındı.

2004 yılı içinde kıbrıslı türkler için başlıca olumlu bir gelişme, islam işbirliği teşkilatı (iit) toplantısında gerçekleşti. kktc’nin statüsü, "kıbrıs müslüman türk cemaati"nden "kıbrıs türk devleti"ne çıkarıldı. müslüman ülkelere de kktc üzerindeki izolasyonu kaldırma çağrısı yapıldı.

annan planı referandumu'nun ardından kktc kurumlarının bazı uluslararası politik, sportif, bilimsel, turistik ve kültürel örgütlere üyelikleri de arttı. kktc’ye izolasyonu kaldırma adına bir girişim de azerbaycan’dan geldi. 2005’te bakü’den özel bir havayolu şirketi ilk kez kuzey kıbrıs’a karşılıklı sefer düzenledi. ancak rum tarafının baskıları nedeniyle uçuşlar devam edemedi.

30 bin türk askeri

kuzey kıbrıs, uzun yıllar katı şekilde uygulanan ambargo ve kısıtlamalar nedeniyle ekonomik, siyasi ve askeri olarak büyük ölçüde türkiye’ye bağlı kaldı. yunanistan destekli darbeye karşılık, garantör devlet sıfatıyla 20 temmuz 1974’te ada'ya harekat düzenleyen türkiye’nin kuzeydeki askeri varlığı sürüyor. bugün kuzey kıbrıs’ta yaklaşık 30 bin türk askeri bulunuyor.

ekonomide türkiye ve turizm etkisi

kktc bütçesinin yaklaşık üçte birini türkiye’den gelen yardımlar oluşturuyor. 2012-2015 dönemi için kuzey kıbrıs'a 3 milyar tl’lik mali yardım öngörüldü. kktc'nin savunma harcamalarının tamamı ve altyapı projelerinin çoğunun finansmanını yine ankara sağlıyor.

türkiye’nin yardımları dışında kuzey kıbrıs’ın ekonomisi hizmet sektörüne dayanıyor. ülkeye yatırımlar turizm alanında yoğunlaşıyor. 2012 itibariyle turizmden sağlanan gelir 700 milyon dolar. 2012’de kktc’ye gelen 1 milyon 166 bin turistin yaklaşık yüzde 80’ini türkiye vatandaşları oluşturuyor.

KKTC, 2004'te Annan Planı'na 'evet' dedi.

[[AA]]

türkiyeli göçmenler

kktc’de 2011 yılında yapılan nüfus sayımının resmi sonuçları ağustos 2013’te açıklandı. devlet planlama örgütü (dpt) verilerine göre kıbrıs'ın kuzeyinde sürekli ikamet eden kişi sayısı 286 bin 257. toplam nüfus içinde kıbrıs doğumlu 160 bin 207 kişi yaşıyor. kktc'de sürekli ikamet eden türkiye doğumlu kişilerin sayısı ise 104 bin 641. bu rakam, toplam nüfusun yüzde 36,6'sını oluşturuyor.

türkiye’den ada'ya ilk gelişler 1974’teki müdahaleden hemen sonra, kıbrıs'taki türk varlığını artırmak amacıyla gerçekleşti. ikinci dalga 1980’lerde ada'ya kimlik kartıyla girişlerin serbest bırakılmasıyla başladı. 2000’li yıllarda, annan planı’ndan sonra ada'da yaşanan inşaat ve turizm patlamasıyla türkiye’den çalışmak için çok sayıda kişi kuzey kıbrıs’a geldi.

türkiye’nin gerek ekonomide gerek güvenlik alanında kktc üzerindeki etkisi ve türkiye’den gelenlerin sayısındaki artış, ada'nın kuzeyinde zaman zaman bazı tepkilere neden oldu. özellikle ekonomik krizin doruğa çıktığı 2011 yılında, kıbrıs'taki türkiye karşıtı protestolar düzenlendi, gösterilerde “kıbrıs kıbrıslılarındır” pankartları açıldı.

siyasi ve idari yapı

kuzey kıbrıs, idari olarak beş ilçeden oluşuyor. bunlar, başkent lefkoşa, gazimağusa, girne, güzelyurt ve iskele.

KKTC'nin 3.Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu.

[[AA]]

parlamenter sistemle yönetilen ülkede cumhuriyet meclisi, 50 üyeden oluşuyor. milletvekilleri beş yıllığına seçiliyor. doğrudan halk tarafından seçilen cumhurbaşkanının görev süresi de beş yıl.

kktc’nin üçüncü cumhurbaşkanı derviş eroğlu, bu göreve 2010’da ilk turda yüzde 50,4 oy alarak seçildi.

kktc hai hazırda cumhuriyetçi türk partisi-birleşik güçler ve demokrat parti-ulusal güçler koalisyon hükümetiyle yönetiliyor. ctp-bg lideri özkan yorgancıoğlu’nun başbakanlığında kurulan hükümet, 11 eylül 2013’te meclisten güvenoyu alarak göreve başladı.

kaynak: al jazeera ve ajanslar