yüzyıllarca osmanlı devleti'nin egemenliğinde olan eflak ve boğdan beylikleri, 1856'da özerkliklerini ilan edip 1862'de resmen romanya adı altında birleşti. romanya'nın bağımsızlığı 1878'de resmen tanındı. ülke birinci dünya savaşı'nda britanya, fransa ve rusya'nın öncülüğündeki itilaf devletleri'ne katıldı ve savaş sonucunda başta transilvanya olmak üzere önemli toprak kazanımları elde etti.

ikinci dünya savaşı'nda almanya, italya ve japonya'nın yer aldığı mihver devletleri safına katıldı ve 1941'de almanya'nın sovyet sosyalist cumhuriyetler birliği'ne (sscb) saldırısına destek verdi.

1944'teki sovyet işgali sonrası romanya bu devletle ateşkes imzaladı. savaş sonrası sovyet etkisiyle kral görevden ayrıldı ve 1947'de komünist romanya halk cumhuriyeti kuruldu.

1965 yılında nikolay çavuşesku'nun uzun yıllar sürecek baskıcı iktidarı başladı. ülkede bir polis devleti kuran ve çok sayıda insan hakları ihlalinin sorumlusu olan çavuşesku, 1980'lerin sonuna kadar sert politikalarını arttırarak sürdürdü.

1989'daki devrimle ülkede komünizm çöktü.

[[Reuters]]

1989'da çavuşesku, romanya devrimi'yle koltuğundan indirildi ve idam edildi. ülkede 1996'ya kadar komünistlerin iktidarı devam etti.

romanya 2000'li yılların başı ve ortalarında büyük bir ekonomik kalkınma başarısı gösterirken, demokrasinin gelişmesinde de ciddi mesafe kaydetti. bu dönem içerisinde yoksullukla micadelede önemli başarı sağlanırken, avrupa'nın en hızlı büyüyen ülkesi oldu.

ülke 2004'te nato ve 2007'de de ab üyesi oldu.

ancak 2000'li yılların sonlarında meydana gelen mali kriz romanya'yı etkiledi ve ülkede ekonomik istikrar bozuldu.

ekonominin bozulmasıyla siyasi istikrar da zarar gördü. son olarak ab’nin en yoksul ikinci üyesi olan ülkede, ocak 2012'de hükümetin sağlık reformu ve kemer sıkma politikaları tepkilere neden olurken, başbakan mihai razvan ungureanu hükümeti, nisan ayında muhalefetin verdiği gensoru önergesiyle düştü.

siyasi yapı

aralık 1991'de kabul edilen ve ekim 2003'te yenilenen anayasaya göre yarı başkanlık sistemiyle yönetilen romanya'da, devlet başkanı beş yılda bir yapılan seçimlerle göreve geliyor ve iki dönem üst üste görevde kalabiliyor. başbakan parlamentonun onayıyla devlet başkanı tarafından atanırken, kabinedeki bakanlar da başbakanın onayıyla göreve geliyor.

romanya devlet başkanı trayan basescu, 2009'da iki turlu yapılan seçimle koltuğa otururken, bir dahaki devlet başkanlığı seçimlerinin aralık 2014'de yapılması bekleniyor. son olarak 2008'de yapılan milletvekili seçimlerinin ise kasım 2012'de gerçekleşmesi planlanıyor. romanya'da başbakanlık koltuğunda 7 mayıs 2012'den bu yana victor-viorel ponta oturuyor.

ülkede yasama erki iki koldan oluşuyor. 137 üyeden oluşan senato ve 334 sandalyeli yasama meclisi dört yılda bir yapılan seçimlerle iş başına geliyor.

ülke başkent bükreş'in yanı sıra 41 idari bölgeden oluşuyor.

Çavuşesku 1989'da eşiyle beraber idam edildi.

[[Reuters]]

romanya'da yargı yetkisi 11 üyeden oluşan yüksek mahkeme ve her dokuz yılda bir değişen dokuz üyeli anayasa mahkemesi tarafından paylaşılıyor.

ekonomi

ülke, 1989'da komünizmin çöküşüyle ekonomik yeniden yapılanma sürecine girdi.

ciddi bir sanayi altyapısı eksiği olan ülke bu dönemde pazar ekonomisine geçişi ve özelleştirme atağı başlattı. yurtiçi tüketim ve yapılan yatırımlar sayesinde kayda değer bir ekonomik büyüme sağlandı.

ekonomide istikrarın sağlanmasıyla ab'ye de üye olan romanya'nın bu başarısı küresel mali krizle durdu. 2007 ve 2008 yıllarında enflasyon yükseldi.

2009 yılında yüzde 7,1 oranında küçülen romanya ekonomisindeki daralma, 2010 yılında da devam etti. yabancı yatırımlar kriz öncesi döneme kıyasla yüzde 75 oranında azaldı.

krizi sonlandırmak amacıyla 2009'da romanya hükümeti ile uluslararası para fonu arasında 26 milyar dolarlık bir anlaşma imzalandı. imf yardımı ve devamında gelen kemer sıkma politikaları sonrasında 2011'de ekonomide yeniden ivme yakalansa da hedeflere ulaşılamadı.

2011'de romanya hükümeti imf ve dünya bankası ile 4,9 milyar dolarlık yeni bir anlaşma imzaladı. romanya şu anda dünyada imf'ye en fazla borcu olan ülke konumunda.
ülkede kişi başına düşen gsyih 12 bin 300 dolarken, işsizlik oranı yüzde 7, enflasyon oranı ise yüzde 3 olarak keydedildi.

kaynak: al jazeera ve ajanslar