bulgaristan’da yaşayan türkler, pazar günü gerçekleştirilecek milletvekili seçimleri öncesinde, siyasi propaganda döneminde miting ve toplantılarda türkçe'nin yasaklı olmasından şikâyetçi. ülkede yürürlükte olan seçim kanunu'nun 181. maddesinin 2. fıkrasında, "seçim öncesi kampanyanın bulgarca yapılacağı” hükmü var. bu kanuna göre, seçim döneminde türk asıllı siyasetçilerin türk seçmenlerine ana dillerinde hitap etmesi yasak.  türkler ve türk kökenli siyasetçiler, bu yasağın kaldırılmasını talep ediyor. 

HÖH Genel Başkanı Mestan, ceza ödemek zorunda kalan siyasetçilerden.

üyelerinin ve seçmenin çoğunu türklerin oluşturduğu hak ve özgürlükler hareketi partisi (höh) genel başkanı lütvi mestan, 5 ekim tarihinde gerçekleştirilecek erken genel seçimleri öncesinde türk seçmenlere türkçe hitap ettiği için para cezası ödemek zorunda kalan siyasetçilerden biri.

höh lideri mestan, para cezalarına mahkemede itiraz ediyor ancak talebinin lehine karar çıkacağını inanmıyor, o yüzden de konuyu avrupa insan hakları mahkemesi’ne taşımaya kararlı. mestan, “davaları vatanını sevmediği için değil, vatanı bulgaristan'ın kendisini bulgarlarla eşit vatandaş olarak görmesini istediği için açtığını” söylüyor. mestan, şöyle konuşuyor:

"yasaklama, yedi yıldır ab üyesi olan bulgaristan toplumunda totaliter bir depreşmedir. totaliter rejimin çökmesinden bu yana 25 yıldır çok şey elde ettik ve toplumumuz demokratikleşti. ancak ana dilinde propaganda konusunda bulgaristan avrupa değerler sisteminin dışında duruyor. bu durum bulgaristan'ın avrupa görünümü üzerinde kötü bir leke olarak kalıyor. avrupa demokrasisinin çok kültürlü demokrasisi için çok dilliliğin önemli bir yapı taşı olduğunun kavranması konusundaki mücadelemizde yalnız değiliz. tüm uluslararası anlaşmalar bizden yana.”

HŞHP Genel Başkanı İsmailov yasağın vatandaşın siyasi gelişmeler hakkında bilgi almasını engellediğini söylüyor.

bulgaristan kamuoyundan ise ana dil hakkını destekleyen çok cılız sesler geldiğini söyleyen mestan, “türkçe konuştuğum için kesilen cezanın ardından itiraz davası açtım. doğal olarak ilk mahkeme duruşmasında kaybettim. bir üst mahkemeye gidecek ve büyük olasılıkla orada da kaybedeceğim.  bu davaları vatanımı sevmediğim için değil, vatanım olan bulgaristan'ın da beni eşit vatandaş olarak görmesini istiyorum. er veya geç bu davamızda başarılı olacağımıza inanıyorum. gerekirse avrupa insan hakları mahkemesi'ne giderim." dedi.

"binlerce vatandaş bilgi alamıyor"

ülkedeki türklerin siyasi temsilcisi konumundaki bir diğer parti olan hürriyet ve şeref halk partisi (hşhp) genel başkanı korman ismailov da, ana dilinde propaganda yasağı nedeniyle binlerce vatandaşın ülkedeki siyasi gelişmeler hakkında bilgi alamadığını söyledi.

ismailov, "bu durum özellikle türk toplumunun belirli bir yaşın üzerindeki bireyleri için geçerli çünkü totaliter komünist rejimi döneminde bu insanların eğitim alma imkanı yoktu. ancak bugün ülkede aşırı milliyetçilik ağır bastığı için ana dilinde propaganda yasağı kaldırılamıyor. hşhp olarak bu yasağın kalkması ve etnik toplulukların bulgaristan'ın siyasi hayatına dahil olmaları için çalışmalarımızı aralıksız sürdüreceğiz" şeklinde konuştu. 

Milletvekili Metin Kazak, yasağının AB insan hakları standartlarına uymadığı görüşünde.

avrupa parlamentosun'da (ap) 2009-2014 döneminde liberaller grubundan bulgaristan milletvekili olan metin kazak ise, ana dilinde propaganda yasağının ab insan hakları standartlarına aynı zamanda da avrupa konseyi'nin imza attığı çok sayıda anlaşmayla çeliştiğini vurguladı. kazak, geçtiğimiz ay avrupa güvenlik ve işbirliği teşkilatı (agit) demokratik kurumlar ve insan hakları ofisi'nin, ülkedeki azınlıkların ana dillerinde propaganda yapabilmesini tavsiye ettiğini hatırlatarak, "daha birkaç hafta önce ab ülkelerinde çok dillilik günü kutlandı. bu çerçevede ab üyesi bir ülke olan bulgaristan'ın ana dilini serbestçe kullanılmasının önüne sıkıntılar doğuran yasa getirmesi kabul edilir bir durum değil" dedi. 

bulgaristan türklerinin toplumsal hafızasında, 1990 yılına kadar ülkeyi yöneten komünist rejimin uyguladığı asimilasyon politikasının izleri hâlâ silinmiş değil. 1984-89 yılları arasında dilleri, dinleri ve kimlikleri yasaklanan, karşı gelenlerin ise kamplara gönderildiği türkler bugün ana dilleri konusundaki yasaktan rahatsız. sözkonusu yasak kaldırılıncaya kadar tartışmalar bitecek gibi görünmüyor.

kaynak: al jazeera