türkiye’nin güneş enerjisi potansiyeli avrupa’dan üç kat fazla olmasına rağmen, güneşten elektrik üretimi halen kaydadeğer düzeylerde değil. almanya 38 bin megawatlara ulaşırken türkiye sadece 54 megawatt ile daha yolun çok başında. güneş enerjisini teşvik etmenin yollarından biri de kişinin kendi tüketimini karşılamasına destek olmak.

türkiye'de konuyla ilgili hazırlanan mevzuat, tüketici ve yatırımcıyı aynı sınıfta değerlendiriyor. bir vatandaşın çatısına 1-2 kilowatlık sistemi kurması için uygulanan prosedür, bir yatırımcının devlete elektrik satmak için 1 megawattlık panel kurmasıyla aynı.

Japonya'da güneşten elde edilen elektriğin yüzde 75'i konutlardan sağlanıyor. [Fotoğraf: Bloomberg]

bu durumda vatandaş tıpkı bir şirket gibi 25-30 ayrı kuruma giderek onay mektupları alıyor, teminat bedelleri yatırıyor. bir tüketici basit bir kurulum için en az bir yıl bekliyor, 120 sayfalık dosya hazırlıyor, 4000 dolarlık panelin bedeli teminatlarla katlanıyor.

tedaş'tan yeni taslak

tedaş şimdi bu sorunların önüne geçmek için bir taslak hazırladı. 30 kwh altında üretim yapanlar için işlemler kolaylaşacak. sektör taslağın yasalaşmasını bekliyor.

bir ev ortalama 2 kwh elektrik tüketiyor. japonya hanede güneş tüketiminde dünya lideri ülkelerin başında. japonya’da güneş kurulu gücü 2014 sonunda 22 bin mw'a yaklaştı ve bunun yüzde 75’i konutlarda.

türkiye’nin en büyük güneş enerjisi platformu solar baba’nın kurucusu ateş uğurel, bugüne kadar mevzuatın tüketici önünde bir engel olduğunu anlatıyor. uğurel, şu anda vatandaş olarak çatınıza panel koymak isteseniz bir haftada vazgeçeceğinizi söylüyor:

"işin kötüsü mevzuat farkı yok. çatıya kurmak isteyen bir insan ürettiği elektiriğin tamamını kullanacak, fazlası olursa satacak ama bütün mevzuatlar tek bir yönetmelikle tanımlandığı için araziye santral kuranla, evine 1-2 kw kuracak adam aynı bürokrasi ile uğraşıyor, vazgeçiyor, gelmiyor. vatandaş olarak niyetlenseniz bir hafta sonra vazgeçersiniz. 2 liralık bir sistem 4 liraya çıkıyor."

Çin'deki bu benzin istasyonu elektrik ihtiyacını güneş enerjisinden sağlıyor. [Fotoğraf: Reuters]

'yeni mevzuatla çatılara kurulum patlar'

güneş enerjisi sanayicileri ve işadamları derneği başkan yardımcısı mustafa tırıs da tüketicinin kullanımını kolaylaştıran taslağın çıkmasıyla sektörde patlama yaşanacağını söylüyor:

"mevzuat nedeniyle çatı üstü uygulamaları çok yaygınlaşamadı, tedaş taslak üzerinde çalışıyor. eğer o taslak olursa, talep bir anda patlar. suyun önünde küçük bir taş parçası var, onu kaldırdıklarında olur."

'avm, oteller için ikili anlaşma yapılmalı'

tırıs, otellerde ve alışveriş merkezlerinde de panellerin yaygınlaşması gerektiğinin altını çiziyor. tırıs’a göre bunun için de mevzuatta düzenleme gerekiyor. mevzuat lisanssız üretimde ikili anlaşmalara izin vermiyor. bu da yatırımın önününde ciddi bir engel. tırıs, ‘’elektrik yatırımcısı sistemi kurup, otele satmalı’’ diyor:

 "alışveriş merkezi durduk yere bu kadar yatırım yapmayayım diye yatırıma sıcak bakmayabiliyor. orda da ortak anlaşmalara ihtiyaç var yani yatırımcı kuracak, otele satacak. lisanssızlarda ikili anlaşmalara izin yok. otelci bu sene oteli işletecek, belki seneye satacak oteli ya da borçlu ve yatırım yapmak istemiyor. bir yatırımcı gelip oraya ‘ben sana bunu kurucağım’ diyebilmeli. bunla ilgili bir çalışma yok. bu olmazsa oteller alışveris merkezlerinde gelişim zor. alışveriş merkezinde 100 tane ortak olabiliyor, adam elektrikle ilgim yok diyebilir."

kaynak: al jazeera