nuran şen, istanbul’da oturduğu sitede elektrik faturasının son ödeme tarihini birkaç gün geciktirdi. şen’e henüz bir ihbarname ulaşmadan, siteye gelen görevli elektriğini kesti. sitede benzer durumu yaşayan birkaç kişiyle hemen ödeme noktası’na giden şen, faturayı ödedi. geri döndüğünde elektriğini kesen görevli hala sitedeydi. ondan elektriğini açmasını istedi ancak ödeme dekontunu göstermesine rağmen talebi reddedildi. al jazeera’ye konuşan şen, hem görevlinin tutumuna, hem de ihbarsız şekilde elektriğinin kesilmesine dair şikayetini telefonda dağıtım şirketine ilettiğini söyledi. 

"şikayetlerde patlama var"

tüketiciyi koruma derneği (tükoder) disiplin kurulu başkanı şükran eroğlu, nuran şen gibi sorun yaşayanların sayısında artış olduğunu söylüyor, "tüketici derneklerine şikayetlerde patlama var" diyor. aynı zamanda avukat olan eroğlu, şirketlerin ihbarname göndermeden ve yasal süreyi beklemeden tüketicilerin elektriğini kestiğini anlatıyor: 

“elektrik faturamızın son ödeme tarihini 1 gün geçirseniz hemen elektriğinizi kesmeye geliyorlar. tüketicinin korunması yasası’na göre birbiri ardına iki ödemenin yapılmaması gerekiyor. elektrik piyasası tüketici yönetmeliği ise başka bir şey söylüyor. bu yönetmelik hem tüketicinin korunması yasası hem de borçlar kanunu ile çelişiyor. tüketiciler mağdur ediliyor. yapılan uygulama yasaya aykırı. yasalar hiçe sayılıyor.”

al jazeera’ye konuşan eroğlu, konuyla ilgili şirketlere hangi kanunun, hangi maddesine dayanarak işlem yaptıklarına yazı yazdığını ancak cevap alamadığını söyledi. eroğlu, tespit davası açacak.

"açma -kapama parasıyla kazanç elde ediyorlar"

bilinçli tüketiciler platformu sözcüsü mehmet imrek de elektrik dağıtım şirketlerinin fatura sürelerini değiştirerek tüketiciye zor durumda bıraktığını, fatura tarihi gecikenlerin de hemen elektriğinin kesildiğini ve açma-kapama için şirketlerin 20.89 tl alarak kazanç elde ettiği görüşünde:

“son ödeme tarihi değişti. kimi zaman kısa, kimi zaman uzun oldu faturalar. vatandaşın hesabı şaştı. ödeyemeyenler çok oldu. vatandaşların elektriği hemen kesildi ve açma kapama parası alındı, kazanç oldu. mevzuat diyor ki son ödeme tarihi fatura kesim tarihinden 10 gün sonra. elektrik piyasası tüketici hizmetleri yönetmeliği’ne göre  eğer abone borcunu ödemediyse ihbarname yollar, beş işgünü içinde faturanın ödenmesini istersiniz. ihbar üzerine fatura ödenmediyse elektirk kesilir. elektriği hemen kesemezsiniz."

"ihbarname kapının altından atılmaz, imza gerekir"

imrek, kendisinin de uzayan fatura tarihleri nedeniyle kabaran faturasını ödeyemediğini, ayın 31’inden kendisine ulaşan faturanın hemen akabinde bir gün sonra ihbarnamenin kendine gönderildiğini anlatıyor, ihbarnamenin kapının altına altılıp kendisine verilmemesinin de yanlış olduğunu söylüyor:

"ihbarnamenin kişinin kendisine verilip, imzalatılması gerekir. bana şirket bir gün sonra ihbarname göndermiş ve kapının altından atmış. ya yanlışlıkla çocuk yırtsa, ya temizlikçi süpürse? ayrıca şöyle bir sorun da var. borcunuzu ödediniz, görevliler açma yapmaya bile gelmiyor. 'borcunuzu ödediniz, şalteri kaldırın açın” diyorlar'. ben buna şahit oldum."

"yönetmeliğe harfiyle uyuluyor"

şirketler ise yapılan uygulamalarda elektrik piyasası tüketici yönetmeliği'ne harfiyle uyulmakta olduğunu söylüyor. elektrik dağıtım hizmetleri derneği (elder) genel sekreteri uğur yüksel al jazeera'ye yaptığı açıklamada tüketicilerin şikayetlerini kendilerine ve epdk'ya yapabileceğini ifade etti:

"mevzuat fatura ödenmemesi halinde nasıl ve ne zaman elektriğin kesilebileceğini kapsamlı olarak düzenlemiştir. gerek dağıtım gerekse tedarik şirketleri bu düzenlemelere harfiyle uymaktadır. kendisine bu bildirimler yapılmadan elektriğinin kesildiğini düşünen tüketicilerin öncelikle ilgili şirkette başvurarak her iki ödeme bildirim tarihi, kesme bildirimi gibi belgeleri talep etmeleri uygun olacaktır. tüketiciler, bu bilgi ve belgeleri de tatminkar bulmamaları halinde, konuyla ilgili olarak dilerlerse elder’e, tercih etmemeleri halinde ise epdk ya da bakanlık gibi kamu kurumlarına başvurabilirler."

yüksel ayrıca eleştirilerin yoğunlaştığı istanbul boğaziçi elektrik'in gönderilen her belgeyi, ihbarnameyi fotoğrafladığını ve paylaşmaya da hazır olduğunu ifade etti. 

"sıkıntılar var, şikayetler belgelenmeli"

enerji piyasası düzenleme kurumu’nda özellikle fatura sürelerinin değişmesi nedeniyle gündem yoğun, kurum incelemelerini sürdürüyor.  37 milyon abonenin şikayetlerine sadece 7 kişi bakıyor. al jazeera’ye konuşan  epdk yetkilisi “şikayetlerin farkındayız. bu sıkıntılar var” derken, tüketicilerin şikayetlerini belgelemelerini istedi:

“tüketiciler bize şikayette bulunuyor ama belgesiz olabiliyor. tüketici belge ile geri dönmüyor, belge sunmuyor. tüketici bilinçli olmalı, sadece “elektriğim kesildi” dememeli. örneğin bir tüketici bilirkişi kanalıyla sorunu kanıtladı ve mağduriyeti giderildi. yerinde incelemeye gidiyoruz, bu konuyla ilgili de yerinde incelemeye gideriz.”

kanuna göre ikinci bildirim sonrası beş gün içinde fatura yatırılmalı

elektrik piyasası tüketici yönetmeliği'nin konuyla ilgili maddesi şöyle diyor: 

"zamanında ödenmeyen borçlar

madde 15 

(1) zamanında ödenmeyen borçların tahsiline ilişkin hususlar; perakende satış sözleşmesi veya ikili anlaşmalar kapsamında düzenlenir.

(2) tüketicinin elektrik enerjisi tüketimine ilişkin ödemelerini son ödeme tarihine kadar yapmaması durumunda tedarikçi tarafından tüketiciye yazılı olarak ikinci bildirimde bulunulur. söz konusu bildirimde tüketicinin ödeme yükümlülüğünü belirtilen sürede yerine getirmemesi halinde elektrik enerjisinin kesileceği belirtilir. tedarikçi tarafından perakende satış sözleşmesinde veya ikili anlaşmada belirlenecek bu süre, ikinci bildirimin yapıldığı tarihten itibaren en az beş iş günüdür.

(3) tüketicinin perakende satış sözleşmesi veya ikili anlaşmalar kapsamında öngörülen ödemeleri, ikinci bildirimde belirtilen süre içerisinde de yapmaması halinde, ilgili tedarikçinin bildirimi üzerine, bildirim tarihinden itibaren en geç beş iş günü içerisinde teiaş veya dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi tarafından kesme bildirimi düzenlenmek suretiyle elektriği kesilir. kesme bildiriminde, kesme tarihi ile saatine ve son endeks değerine yer verilmesi zorunludur. söz konusu durum bir gün içerisinde teiaş veya dağıtım şirketi tarafından ilgili tedarikçiye bildirilir."

kaynak: al jazeera