sayıları ve faaliyetleri giderek artan hacker’lar, aslında haberlere yansıyanların çok ötesinde bir yaşama sahip. alman yazılımcı ve sanatçılar sebastian lütgert ve jan gerber, interneti kullanma şeklimizin yanı sıra hayatlarımız üzerinde de büyük etkileri olan hacker’ların iç dünyalarına değindi. hacker’lar hakkında uzun yıllardır incelemeler yapan ve birikimlerini açtıkları web siteleri ve katıldıkları söyleşilerde paylaşan lütgert ve gerber, salt galata'da düzenlenen sunumda kodlama dünyasının görülmeyen yüzünü anlattı.

al jazeera türk’ün sorularını yanıtlayan lütgert, halk ve hacker grupları arasında aşılması gereken bir iletişim bozukluğu olduğunu ifade etti:

modern günümüzde hacker’lar daha çok adaletsizliğe karşı mücadele verenler ve devletler için siber saldırılar düzenleyenler olarak beliriyor. genel olarak baktığımızda bir hacker nedir sorusuna nasıl cevap verebiliriz?

hacker için çok geniş bir tanım kullanabilirim. bir hacker sadece diğer bilgisayar sistemlerine sızan kişi anlamına gelmiyor. hacker, basitçe bilgisayar programı yazmak için bilgisayar kullanan kişi olarak ifade edilebilir. tarihsel olarak baktığımızda, bilgisayarla çalışmak her zaman yeni keşifler yapmaya yönelik faaliyetleri temsil etti. hacker'lar da her zaman meraklarıyla öne çıktılar çünkü program yazmak uzun bir süre ciddi bir disiplin olarak yer edinmedi. insanlar kodlamaya çok erken başladı ve bilgisayar sistemlerinin nasıl çalıştığını ortaya çıkarmak için bir merak beslediler. dünün çocukları bugünün yetenekli hacker'larına dönüştükleri süreçte, teknolojiyle daha çok bir oyunmuş gibi etkileşim kurdu. ancak tabii ki hacker olmak zorlukları aşmaya çalışmak, girişi olmayan yerlere erişim bulmak gibi çabaları da kapsıyor. bir nevi huzur bozucu, öte yandan eğlenceli bir çaba bu. hacker dünyası sadece white hat hacker'lar ile black hat hacker'ların ve iyi ve kötü hacker karşı karşıya geldiği, bilgi sistemlerinin gerilla gruplara karşı mücadele ettiği bir dünya değil. çok daha büyük bir tabloya bakıyoruz ve sadece gördüğümüz ünlü hacker'ların yanı sıra çok fazla hacker var.

türkiye’deki belediye seçimlerinin ardından redhack’e karşı hayal kırıklığı duyanlar da oldu. redhack ise twitter’da ‘oturduğunuz yerden devrim beklemeyin’ cevabı verdi. bu tür örneklerde görüldüğü gibi halk ile hacker örgütler arasında kopukluk olduğunu söyleyebilir miyiz?

gezi protestolarını yakından takip ettim ancak redhack'in kendisi ve eylemleri hakkında kesin yargılarda bulunmam çok zor. ancak hacker'lar ile halk arasında bir iletişim bozukluğu, kullanılan dilde bir boşluk olduğuna inanıyorum. eğer hacker veya bilgisayar programcısı çalıştıran bir işverenseniz, onların farklı bir dilde olduğunu da anlarsınız. iletişimde yer alan bu boşluk, her iki tarafın çabasıyla kapatılmalı. bu aşamada sadece edward snowden ve julian assange gibi insanlar ve onların yaptıklarının dışına çıkarak, hacker'lar ne yapar bunu anlamaya çalışmak gerekiyor. kısaca hem hacker grupları hem de halk tarafından ortadan kaldırılması gereken bir boşluk var bunun için her iki taraf da birbirini daha iyi anlamaya gayret göstermeli.

bedava video ve müzik sunan platform ve sitelerin artmasıyla dosya indirme alışkanlığı da azalıyor. iki kurucusu tutuklanan pirate bay’in halen bu kadar güçlü direniş göstermesi ve insanların bu direnişe katılması ne kadar gerekli?

artık korsanlığın ve veri indirme çağında olmadığımızı düşünebilirsiniz. bugüne kadar çıkan tüm filmler, tüm albümler indirildi ve dosya indirmeyen insan neredeyse kalmadı. yeni bir yapım çıktığında herkes onu nereden, nasıl elde edebileceğini düşünürdü ve bir yolu bulunurdu. bu açıdan bakıldığında korsanların işini yaptığı sonucuna varılabilir. pirate bay ve benzeri torrent sitelerinin önemini hala yeterince anlamıyoruz. pirate bay en çok sesini çıkaran ve hala en büyük mücadeleyi veren site. bu insanlar izin olmadan içerikleri paylaşıma açtı, tor'u hazırladı ve bunun yapılması gereken bir şey olduğunu savundular. yapılanlar ve duruş, tüm bir neslin kültürü ve interneti nasıl kullandıkları üzerinde çok büyük bir etki gösterdi. bu insanlar 60'lı, 70'li yıllardaki bilgisayar teknolojilerin vizyonerleri gibi spesifik bir tek noloji çağının vizyonerleri olarak belirdi. bugün tutuklu olan pirate bay kurucuları, internette içerik üreten insanlara ödeme yapabilmek için mikro ödeme sistemi flattr'ı hayata geçirdi. torrent siteleri sadece internet kültürüne değil, aynı zamanda medya içeriği tüketiminin dinamiklerini değiştirdi. tarih kitaplarında pirate bay hakkında çok fazla şey anlatılacağından emin olabilirsiniz.

‘devletler başaramayacak ancak interneti kontrol etmek isteyecekler’

devlet ve şirketlerin internet üzerindeki etkisine dair soruları yanıtlayan jan gerber, hacker’ların maaşlı çalışanlar haline gelmeyi sevmeyeceğini söylerken, devletlerin internet üzerindeki kontrol emellerini sona ermeyeceğini ifade etti:

hacker’lar devletler veya şirketler için çalışarak çok iyi paralar kazanabileceklerini biliyor. yakın gelecekte hacker’ların ‘bir iş modeline’ kayacağını söyleyebilir miyiz?

bunun yeni bir trend olduğunu söylemem. bilgisayar programcılığı tarihinde, kılavuza bağlı kalmayanlar veya ona karşı çıkanlar her zaman farklı şeyler yapmayı başardı. hacker'lar devletler veya firmalar için çalışabilir veya bunun aksini yapıp sadece önemli buldukları çalışmalara vakit harcayabilirler. açık kaynaklı yazılımların oluşturduğu kültüre bakarsanız, birçok yetenekli yazılımcının bedave açık kaynaklı kod hazırlamak için çok fazla zaman harcadığını görürsünüz. bu tür çabaların ileride ortadan kalkması için hiçbir sebep yok. yüksek maali olsa bile devletlerin teklif edeceği sabah 9 akşam 5 çalışma imkanı tüm hacker'lar için çok çekici olmayacaktır. teknolojiyi keşfetmek isteyen, onunla oynayan ve nasıl çalışmadığını ortaya çıkarmak isteyen birçok insan her zaman olacak. şirket çıkarlarının bu tür çalışmaların önüne geçeceğini söylemek çok zor.

devletler ve politikacılar internetin bir araç değil ancak açık bir platform olduğunu anlayabilecek mi?

bu sürekli mücadele verilmesini gerektiren bir konu. insanlar her zaman bir araya gelmek ve konuşmak için açık bir kaynak arayacak. devletlerin bir gün interneti istedikleri seviyede bile kontrol edemeyeceklerini anlayacağını umuyorum. türkiye'de uygulanan dns yasakları aşması çok kolay engeller ve tek etkisi, daha fazla insana bu sorunun nasıl aşılabileceğini öğretmek. interneti kontrol etmek isteyenlerin çabası, bu kontrole karşı çıkanların çabasından her zaman daha güçsüz kalacak. son yıllarda hep böyle olduğunu gördük ama devletlerin kontrol çabası sona ermeyeceği için mücadele de devam edecek.

facebook ve google’ın uydular, insansız hava araçları ve balonlar kullanarak gerçekleştirmeyi düşündüğü küresel internet projesi ne kadar olumlu ve gerçekçi?

yerel bölgelerinde iletişim ağları kurarak telefon aramaları yapmak, veri transferinde bulunmak için çalışmalar yapan çeşitli örgütlerin çalışmalarını izledim. bu ağlar küresel internete de bağlanabilecek olsa da yerel altyapının var olmasını ve güçlenmesini sağlamak adına da önemli. abd'li teknoloji devlerinin dünyaya bedava internet yaymayı amaçlayan girişimlerini çok kritik buluyorum. buradaki istekleri, sundukları reklamlara daha fazla gözün çevrilmesi. bunu en azından bir hedef olarak görebilirsiniz. teknoloji, insanlara bilgiyi paylaşabilecekleri kendi altyapılarını da kurma şansı veriyor. sadece 'veriyi başkasının eline teslim etme' altyapısı söz konusu değil. uydularla, balonlarla veya diğer teknolojilerle internet erişimi sağlamanın bir potansiyeli var ancak aynı zamanda bunun arkasındaki faktörlere de dikkat edilmeli.

kaynak: al jazeera