dün, 'bekleyen' taraftaydı; bugünse arkadaşları için 'saha'da. bizzat işin içinde. akülü tekerlekli sandalyesiyle her adrese gidebiliyor. kucağında, boyunca geri dönüşüm kutusu... toplanan plastik kapakları alıyor. görevini elinden geldiğince yerine getirmeye başlıyor. bu da ona yetiyor.  

ali ekber ağkoyun, doğuştan omurilik felçlisi. çocukluğundan bu yana dört gözle beklediği akülü tekerlekli sandalyesine üç yıl önce kavuşabildi. türkiye omurilik felçlileri derneği'nin (tofd) başlattığı plastik kapak kampanyasından kendi payına düşen akülü tekerlekli sandalyesiyle çok mutlu. ağkoyun’a göre akülü tekerlekli sandalye özgürlük demek; kimseye bağlı kalmadan gezmek, dolaşmak demek. "ufacık bir plastik kapak, nasıl olur da bir hayatı özgürleştirir?" diye sormadan önce onun hikâyesini dinlemek gerek.

19 yaşındaki ali ekber ağkoyun, derneğin yeni başlattığı plastik kapak toplama kampanyasında artık sahada görevli. akülü tekerlekli sandalyesiyle arkadaşları için ter döküyor.

Ağkoyun: Akülü olduğu için pahalı bir araç. Devlet de bunun belli bir kısmını karşılıyor. Bu yüzden bu kampanya çok önemli.

[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

"kişileri, örgürlüğüne kavuşturuyor"

akülü tekerlekli sandalye, engelli birey için sosyalleşme aracı. manuel yani elle tekerlekleri çevrilen sandalyeleri kullanmak zor. işte bu nedenle akülü tekerlekli sandalye büyük rahatlık sağlıyor. ali ekber ağkoyun, bu özgürlüğe üç yıl kavuştu. onun öncesinde sınırlı ve bağımlı bir hayatı vardı.     

“manuel tekerlekli sandalyenin şöyle bir zorluğu var. tek başınıza gittiğiniz bir yerde, bir yokuş çıkarken veya bir rampadan inerken kendinizi kontrol edemeyebiliyorsunuz. illâ bir destek, bir yardım almanız gerekiyor. akülü sandalyede hiçbir şekilde kimseye bağlı kalmadan, özgür bir şekilde istediğiniz yere, istediğiniz zaman gidebiliyorsunuz. kişileri, örgürlüğüne, hayata kavuşturuyor. ortamları görüyorlar, gitmedikleri, görmedikleri yerlere gidiyorlar. tanışmadık insanlarla tanışıyorlar. bu da insanları mutlu ediyor. bir kapak deyip geçmemek lâzım. dışarıdan bir tane plastik parçası olarak görülen şey, aslında tüm engelleri ortadan kaldırıyor.”

ali ekber ağkoyun, beş aydır türkiye omurilik felçlileri derneği'nde çalışıyor. kendisi işe gidip geliyor. sadece ofiste değil, son kampanya çıkışıyla birlikte sahada da görev alıyor. toplanan kapakları derneğe her getirişinde büyük bir mululuk yaşıyor. biliyor ki, o toplanan kapaklar başka ali ekberleri sevindirecek.

Ağkoyun, şu anda Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği'nde çalışıyor.

[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

“bu çok güzel bir his aslında. dün yardım bekliyordum, yardımı karşı taraftan bekliyordum. bu defa ben karşı taraftayım; benden yardım bekleyenler var. ben de elimden geldiği kadar fazlasıyla kişilere göstermeye çalışacağım, kişilere desteğimi vereceğim. dernekten çıkıyoruz. farklı yerlere, mahallelere, okullara, dükkânlara gidiyoruz. oralardan topladığımız kapaklarımızı buradan geri dönüşüm firmalarına gönderiyoruz. kişilerin özgürlüğüne kavuşmalarını sağlayacağız.”

bir akülü tekerlekli sandalye 3 bin 250 tl. bunun için 3 milyon kapak toplanması gerek. kesintilerle devlet, 1700 tl’sini ödüyor. kampanya bu noktada ihtiyacı olan omurilik felçlilerin imdadına yetişiyor.

“akülü olduğu için pahalı bir araç. devlet de bunun belli bir kısmını karşılıyor. tamamını karşılamıyor. bu yüzden önemli bir proje. biz de önemli bir yerdeyiz; önemli bir konuya ciddi bir şekilde destek veriyoruz. aşamaları da anlatayım; kapaklar toplanıyor. içindeki yabancı maddeler ayrıştırılıyor. sadece plastik kapak olarak anlaşmalı olduğumuz lisanslı geri dönüşüm firmalarına gönderiliyor. oradan elde ettiğimiz gelirle de akülü sandalye alınıyor.”

Baş: Herkes destek veriyor. Bugüne kadar birçok kişiye fayda sağlandı. Duyarlı insanlar ellerinde bir avuç kapakla bile derneğe geliyor.

[[Fotoğraf: Al Jazeera Türk]]

türkiye’de 150 bin omurilik felçlisi var. her yıl ortalama 2 bin 500 kişi omurilik felçlisi oluyor. türkiye omurilik felçlileri derneği genel başkanı ramazan baş, plastik kapakların çöpe atılmaması, aksine toplanmasının birçok hayatı değiştirdiğini söylüyor.

“ülkemizde binlerce ton plastik çöpe atılıyor. oysa o plastik kapaklar çok önemli. engellilerin kullandığı hayati derecede önemli akülü tekerlekli sandalye, yara minderi, manuel sandalye, koltuk değneği gibi ihtiyaç malzemesinin de alınmasına yarıyor. azımsanmayacak bir rakam var. okullar, sivil toplum kuruluşları, hastaneler, vatandaşlar katılıyor. hedefimiz milyonlarca kapak toplanabilmesi. yüzlerce ton kapak toplanabilmesi. bir gözlerinizi kapatın, bir daha hiç hareket edemeyeceğinizi düşünün. ondan sonra size hareket etmeniz için verilen bir araçla yeniden eğitim alabileceğinizi sağlık için bir yere gidebileceğiniz sinemaya gideceğinizi düşünün. işte bu kadar önemli.”

son 6 yılda plastik kapak toplama kampanyasıyla 727 sandalye sahiplerine teslim edildi. 134’ü akülü, 593’ü manuel. amaç sayıyı artırmak.