eğitimde bilgi ve teknolojiyi yaygınlaştırmayı hedefleyen eğitimde fırsatları artırma ve teknolojiyi iyileştirme hareketi (fatih projesi) iki yıl önce 17 ilde 52 pilot okulda başladı. pilot uygulama daha sonra 81 ile yayıldı. istanbul’da da 7 pilot okulla başlayan projede, daha sonra 157 okulun bazı öğrencilerine tablet dağıtıldı. 

al jazeera türk, iki yıl önce pilot uygulamaya dahil olan okulları gezdi ve projenin nasıl işlediğini gözlemledi.

pilot okulların dokuzuncu sınıflarına tablet dağıtılıyor. bu okulların dokuzuncu sınıflarına bu yıl henüz tablet dağıtılmamış. daha önce tablet alan dokuzuncu sınıflar ise şimdi 10 ve 11. sınıfta. okullarda öğrenciler ve öğretmenler akıllı tahtadan memnun. ancak tabletler için aynı şeyi söylemek zor.  

ilk yıl dağıtılanlar atıl kaldı

ilk yıl dağıtılan tabletlerden bazıları general mobile, bazıları vestel idi. ikinci yıl ise tümü vestel oldu. ilk yıl dağıtılan general mobile tabletlerde flash disk girişi yoktu, öğrenciler sadece okulda internete girebiliyorlardı. bu yüzden ilk yıl dağıtılan tabletlerin çoğu kullanılmıyor. tabletler okul dolaplarında ya da öğrencilerin evlerinde duruyor. öğrencilerin çoğu tabletlerini okula getirmiyor, getirenlerin bazıları teneffüslerde oyun oynuyor. bu tabletler içerik olarak güncellenmediği için, 11. sınıf öğrencileri okul kitaplarına da ulaşamıyor. ikinci yıl dağıtılan tabletlerden öğrenciler okul dışında da internete girebiliyor.

tabletler ve tahta arası etkileşim yok

akıllı tahtalar ve tabletler arasında bağlantı tam olarak sağlanamıyor. öğretmen tabletine aktardığı bir sunumu ne akıllı tahtaya, ne de öğrencilerin tabletine gönderebiliyor. örneğin öğretmen bir soru hazırlayıp öğrencilerin tabletlerine gönderemiyor, öğrencilerin yanıtlarını, onların tabletlerinden tahtaya alamıyor. akıllı tahtalarda ve tabletlerle kullanılan internette de milli eğitim bakanlığı'nın (meb) izin verdiği sitelere girilebiliyor sadece. öğrenciler en çok bundan şikayetçi. çoğu tabletini ‘kırdırarak’ daha fazla siteye girebiliyor. öğrenciler, youtube, wikipedia gibi sitelere dahi ulaşamadıklarını söylüyor.

sınıfın yarısında tablet var, yarısında yok

bağcılar kemal naci ekşi anadolu lisesi’nde 10 ve 11. sınıflarda okuyan 414 öğrencinin tableti var. tüm sınıflarda akıllı tahta denen etkileşimli tahtalardan bulunuyor. bu tahtalardan milli eğitim bakanlığı’nın çeşitli ders materyallerinin, ek kaynakların olduğu eğitim bilişim ağı'na (eba) ulaşılıyor. buradaki  videolar ve çeşitli kurumların hazırladığı programlar ders anlatırken kullanılıyor, tahtada gösterilebiliyor. öğrenciler de tabletlerinden eba aracılığıyla bu kaynaklara ulaşabiliyor.

bu okulda iki yıl önce, tablet 9. sınıfın tüm şubelerine değil sadece bazılarına dağıtılmış. bu da devamlılık sorununa yol açmış. 9. sınıfta tablet alan öğrenciler, 10. sınıfa geçip sayısal, sözel gibi bölümlere ayrıldı, sınıflar dağıldı. bu yüzden geçen sene 10. sınıf  ve bu sene 11. sınıf olan şubelerde kimi öğrencinin tableti var kiminin yok. bu sorun başka okullarda da yaşandı. 10. sınıf öğrencisi boran akyol, tabletin içeriğinin daha zenginleşeceğini düşündüğünü, ancak şimdi çoğunlukla okula getirmediğini söylüyor. 

Öğrenciler derste tabletlerinden ders kitaplarını açıp sadece takip yapıyor.

‘önce şartlar eşitlensin sonra tablet dağıtılsın’

öğrencilerden “kitap kalem bulamayan varken, bizlerin tabletinin olması ultra lüks” diyen de var, “ilkokullarda 60-70 kişilik sınıflar var, bu para eğitimin iyileştirilmesi için kullanılsın” diyen de. 10-c öğrencileri, “eğitimde tüm şartlar eşitlendikten sonra tablet dağıtılsın” diyor. 

'işlevsel kullanamıyoruz'

mümtaz turhan sosyal bilimler lisesi’nde ise ikinci yıl dağıtılan 120 vestel tabletin 90’ında ekran sorunu çıktığı için çoğu geri gönderilmiş. projenin tam olarak işlememesinden yakınılıyor. öğrencilerin ortak sıkıntısı sınırlı internet. 10. sınıf öğrencileri tableti henüz işlevsel olarak kullanamadıklarını anlatıyor.

'notlarımız silinmesin'

mehmet rauf anadolu sağlık meslek lisesi’nde de durum değişmiyor. tabletler her zaman öğrencilerin yanında değil. vestel artık tablet vermeyeceği için, firmanın sorunları çözme konusunda da eskisi kadar destek olmamasından yakınıyor öğretmenler. 10. sınıf öğrencileri ceren fatma vargün, beste akgöz, berke seçer ve mükremin tulgar tablette indirdikleri ders kitaplarının üzerine not aldıklarını ama bunların kaydedilemediğini, silindiğini, kitaplar üzerine not almak istediklerini söylüyorlar. tabletlerini kitap olarak kullanmak dışında da bir şeyler yapmak istediklerini söylüyorlar.

yedikule anadolu lisesi’nde ilk yıl bazı tabletlerde sebit’in bir programı kullanılmış. bu programa göre öğrenci ve öğretmen tabletlerinin birbiriyle bağlantısı sağlanmış. öğretmen tabletinden öğrencilere soru yollayıp, öğrencinin tabletinden cevabını akıllı tahtaya alabiliyor ve sınıfın kaçının soruyu doğru yaptığı istatistiğini bile görebiliyormuş. bu sistem sayesinde ilk yıl bazı öğrenciler tabletleri etkin kullanmış. ancak şimdi tabletlerini diğer okullarda olduğu gibi getirmiyor öğrenciler. kimine göre tablet evde bir süs eşyası.

tablete gelene kadar

hacı sabancı anadolu lisesi’nde öğretmenler tabletlerin elektronik kitap vazifesi gördüğünü söylüyor. öğrenciler ise "tabletlerimiz evde yatıyor" diyor. kartal anadolu lisesi  11. sınıf öğrencisi anıl can uysal, “ilk yıl tablet alanlardanım. daha kısıtlıydı içerik. okul dışında internete bile giremiyorduk. hani öğretmenler kendi tabletinden tahtaya bilgi aktaracak, bizim tabletlere gönderim yapabilecekti?  eğitim sisteminin bir sürü sorunu varken tablet bence son iş” diye konuşuyor.

‘tübitak sistem geliştirdi, daha etkin olacak’

istanbul milli eğitim müdürlüğü bilişim teknolojileri koordinatörü hamit ivgin, akıllı tahta ve tablet arasında etkileşimi sağlayacak sistemin tübitak tarafından geliştirildiğini belirterek projenin geleceği ile ilgili şunları söylüyor: 

"tahtadaki bilginin öğrencinin tabletine, öğretmenin tabletindeki bilginin öğrencinin tabletine yollanması üzerine bir çalışma. buna sınıf yönetimi sistemi deniyor. bunu tablet alınan firmadan bekliyorduk bugüne kadar. artık ayrı geliştirilip, hangi firmanın tableti olursa olsun onun içinde kullanılabilecek bir sistem geliştiriliyor. sınıf yönetimi sistemi, tabletlerin çok daha aktif kullanılmasını sağlayacak. pilot çalışmalarla sistemin gelişmesi sağlanıyor. 675 bin adet tablet dağıtılması da genişletilmiş bir pilot çalışma. amaç 10 milyon tablet dağıtımı yapıldığında sıkıntıları  en aza indirmek."