başkent washington'da düzenlediği günlük basın toplantısında cumhurbaşkanı tayyip erdoğan'ın, koalisyon güçlerinin "işid dâhil ypg-pyd örgütlerine destek verdiği" açıklamalarıyla ilgili yorumları olup olmadığı sorulan abd dışişleri bakanlığı sözcü yardımcısı mark toner, "doğrusunu söylemek gerekirse bu gülünç. tahmin edebileceğiniz dayanağı yok" dedi.

abd'nin, pkk/pyd'nin suriye'deki silahlı kanadı ypg'nin başında bulunduğu suriye demokratik güçleri (sdg) içindeki arap unsurlara silah verdiğini, türkiye-suriye sınırın teröristlerden arındırılması için de türkiye'ye destek verdiğini belirten toner, ypg'ye ise işid'e karşı mücadelede yalnızca "taktiksel destek verdiklerini" söyledi.

toner, "bizim müttefikimiz ypg'ye saldırırsanız biz de size el bâb'da destek vermeyiz mesajı mı vermek istiyorsunuz?" sorusunu ise, "hayır, hiç öyle bir izlenim yaratmak istemiyorum. türkiye nato müttefiki ve işid'e karşı koalisyonda güçlü bir ortak. kesinlikle öyle bir mesaj verdiğimiz izlenimi yaratmak istemeyiz" diye yanıtladı.

sorular ve toner'ın yanıtları

basın toplantısında erdoğan'ın açıklamalarına yönelik sorular ve toner'ın verdiği yanıtlara ilişkin bölüm şu şekilde:

muhabir: cumhurbaşkanı erdoğan'ın yorumları hakkında…

toner: evet, dürüst olmak gerekirse gülünç. tahmin edebileceğiniz gibi, dayanağı yok. suriye'nin kuzeyinde ve irak'ta koalisyona liderlik ederken yaptıklarımıza bakanlar, işid'in mağlup edilmesi, yok edilmesini yüzde yüz desteklediğimizin, hatta suriye ve irak'ın ötesinde, örgütün bölgede – ya da bölge dışında, dünyanın diğer yerlerinde – şebekelerinin de çökertilmesini, yok edilmesini desteklediğimizin dışında bir şey söyleyemez. size yaptıklarımızın bir özetini verebilirim. bunları duymanıza gerek yok. koalisyon bağlamında neler yaptığımızı biliyorsunuz ve esasında bu gayretlerin sürdürülmesinde türkiye ile yapıcı bir şekilde çalışıyoruz. türkiye'nin bu gayretlerde rolü var. bu gayretleri nasıl geliştirebileceğimizle ilgili olarak türkiye ile sürekli diyalog ve görüşme halindeyiz.

muhabir: türk yetkililerle temas kurdunuz mu?

toner: bilmiyorum. bu yorumlarla ilgili olarak mı diyorsunuz?

muhabir: bu yorumlarla ilgili…

toner: bilmiyorum. dürüst olmak gerekirse, bakmaya vaktim olmadı.

muhabir: tamam.

toner: temas kurup kurmadığımıza bakarım.

muhabir: konu, el bab. [erdoğan] koalisyonu el bab harekatında türk silahlı kuvetleri'ne destek vermemekle eleştiriyor. koalisyonun bu operasyonda türkiye'yi desteklememesinin bir sebebi var mı?

toner: özür dilerim, el bab'dan mı bahsediyorsunuz?

muhabir: evet.

toner: birkaç şey var. öncelikle, suriye'nin kuzeyindeki çabaları ile ilgili olarak türklerle açıkçası neredeyse sürekli temas, görüşme ve diyalog halindeyiz. son derece etkili ve başarılı oldular. daha yakından nasıl destek sağlayabileceğimiz konusunda kendileriyle görüşüyoruz. brett mcgurk, kendileri ile temas halinde. en son ne zaman türkiye'deydi bilmiyorum, ama çok yakın bir tarihteydi.

türkiye'nin zorlu bir mücadele ile karşı karşıya olduğunun farkındayız ve tüm bunlar hâlâ görüşülüyor. türkiye'ye sınırlarını işid'den temizlemeye yönelik operasyonlar için destek verdik ve bu destek devam ediyor. ama söylediğim gibi, şu anda el bab konusunda ilerliyorlar. zorlu bir mücadele. bu çabalarına nasıl yardımcı olabileceğimizle ilgili olarak kendileri ile görüşüyoruz. bu konuda herhangi bir duyurum yok. bunun için savunma bakanlığı'na…

muhabir: peki türkiye'ye siz onlara yardıma hazır olana kadar el bab'dan geri durmasını tavsiye eder musunuz?

toner: türklere stratejik askeri tavsiyelerde veya taktik askeri tavsiyelerde bulunmak bizim işimiz değil.

muhabir: ama az önce aynı koalisyonun üyeleri olduğunuzu söylediniz.

toner: bunu anlıyorum. sadece diyorum ki, çabalarını destekliyoruz. sınır boyunu işid'den temizlemeye yönelik gayretlerini destekledik. el bab konusundaki atılacak olası adımlar konusunda kendileri ile diyalog halindeyiz. elbette yeterli destek olmadan el bab'a girdiklerini görmek istemiyoruz. fakat tekrar belirteyim, bunlar türklerle her gün yaptığımız görüşmeler.

muhabir: bunların türkiye'nin menbiç'teki gibi abd'nin müttefiki ypg'ye yönelik saldırıları ile ilgisi yok mu? o noktada abd ile türkiye arasında her türlü gerilim yüksekti; amerikan ordusu, türkiye'nin el bab'da izin verilenin ötesine geçtiğini ifade etti. ama asıl mesele, türkiye'nin suriye'nin kuzeyinde, menbiç çevresinde ve diğer bölgelerde savaşan abd müttefiki ypg'ye yönelik saldırılarıydı.  sorunun merkezinde bu yok muydu?

toner: haklısınız, türkiye – ki [koalisyon] ortağı bir kuvvet; sanıyorum kastettiğiniz buydu – sınırın güvenceye alınması, geniş bir alanın, birçok köy ve kasabanın kurtarılması konusunda ilerleme kaydetti. ve söylediğim gibi, el bab konusunda ilerliyorlar. tabii ki türkiye destekli kuvvetler ile ypg ve o bölgede desteklediğimiz diğer kuvvetler arasındaki bir takım bariz gerilimlerin farkındayız. yakın şekilde çalışıp bu görüşmeleri yapıyor olmamızın, kendileri ile koordinasyon sağlamaya çalışmamızın sebebi de bu.

muhabir: …abd'nin desteğini istiyorsanız, amerikan müttefiklerine saldırmamanız gerekiyor?

toner: hayır, öyle bir…

muhabir: ders yok mu?

toner: hayır. bakın, böyle bir izlenim yaratmaya çalışmıyorum kesinlikle. türkiye bir nato müttefiki ve işid'e karşı kurulan koalisyonun güçlü bir ortağı. bir mesaj vermeye çalışıyormuşuz gibi bir izlenim yaratmaya çalışmıyorum hiçbir şekilde.

muhabir: o zaman başkan'ın kendisi mi [bunu yapıyor]?

toner: o konuya girmem.

muhabir: erdoğan'ın sözlerine ilişkin olarak sizi biraz zorlayabilir miyim? sözleri oldukça açıktı. abd liderliğindeki koalisyon güçlerinin işid, ypg ve pyd dahil terör örgütlerine destek verdiğini söyledi. bizi işid'e destek vermekle suçluyorlardı. sözleri son derece netti.

toner: tamam. bu konuya değineyim. suriye demokratik güçleri'ne taktik destek veriyoruz. burada şaşırtıcı bir şey yok. bu konuda son derece şeffaf olduk. bunu da hepimizin ortak hedefimize ulaşabilmesi, yani işid'i mağlup edebilmek için yaptık. suriye demokratik güçleri, daha önce pek çok defa söylediğimiz gibi, işid'e karşı son derece muktedir olduğunu gösterdi. onlara yönelik taktik desteğimiz sürecek. yine daha önce de söylediğimiz gibi, ypg'ye asla silah vermedik. suriye demokratik güçleri'nin uygun bulunan arap unsurlarına teçhizat verdik. söz konusu teçhizatın içinde koalisyonun işid karşıtı operasyonlarına destek amacıyla verilmiş mühimmat ve diğer taktik ekipmanlar vardı. ancak şunu açık bir şekilde söyleyeyim, pkk'ya destek veren ya da türkiye'deki terör kampanyasına yataklık eden tüm grupları reddediyoruz.

muhabir: veya işid. çünkü işid'e destek verdiğinizi de söylüyor.

toner: işid – onu zaten en başta söyledim. yani, gülünç. bu nereden çıktı bilmiyorum.

muhabir: bugün rusya'nın el bab çevresinde hava desteği verdiğine dair haberler çıktı. bununla ilgili bilginiz var mı?

toner: yok. bu konuda herhangi bir bilgim yok. bakacağım, ama ruslarla türklerin koordinasyon içinde görüştüğü açık, ama doğrulayabileceğim bir şey yok.

muhabir: çok yakın geçmişte türkiye'nin el bab çevresindeki hamleleri için "koordinasyonsuz ve yapıcı değil" demiştiniz. el bab harekatı ile hâlâ aynısını mı düşünüyorsunuz? bu konudaki görüşünüz nedir?

toner: hayır. şu anda türkiye ile el bab çevresindeki operasyonlarla ilgili düzenli görüşme halindeyiz. türkiye'nin işid'i yenmesine yardım etmek istiyoruz. sanıyorum kısa bir süre önce ortak genelkurmay başkanı dunford, türk genelkurmay başkanını ziyaret etti. yine belirttiğim gibi, özel temsilci brett mcgurk da işid'e karşı yürütülen genel harekatı görüşmek üzere, tatilden önce ankara'yı ziyaret etti. devam eden operasyonları tartışmak istemiyorum, ama tabii ki kendileri ile koordinasyon içindeyiz.  

erdoğan ne demişti?

cumhurbaşkanı erdoğan, cumhurbaşkanlığı külliyesi'nde gine cumhurbaşkanı alpha conde ile salı günü düzenledikleri ortak basın toplantısında, koalisyon güçlerinin fırat kalkanı harekâtı'na destek vermediğini söylemiş, "tam aksine terör örgütüne, deaş da dâhil olmak üzere ypg, pyd bunlara destek veriyorlar. elimizde belgeleri var" demişti. 

abd dışişleri bakanlığı'ndan marie harf ekim 2014’te pyd’yi terör örgütü olarak görmediklerini açıklamış, washington yönetimi eylül 2015’te de pyd’nin silahlı kanadı ypg’yi de terör örgütü olarak görmediğini ilân etmişti.

"pkk'nın sincar'da herhangi bir rolü olmamalı"

toner, 24 ağustos'ta başlatılan fırat kalkanı harekâtı'yla ilgili de türkiye'yle yakın iletişimde olduklarını söyledi. toner, "abd'nin terör örgütü olarak tanımladığı pkk'nın sincar'da herhangi bir rolü olmamalı. pkk'nın oradaki varlığını, uzlaşmanın önündeki ana engel olarak görüyoruz" dedi. sincar'da aktif olan tüm grupların bölgenin yerli halkının evlerine dönebilmeleri için gerekli siyasi uzlaşı sürecine saygı duyması gerektiğini vurgulayan toner, irak ve irak kürt bölgesel yönetimlerini bu konuda yakın iş birliği ve koordinasyon için desteklediklerini de belirtti.

"astana için davet almadık"

rusya ve türkiye, suriye rejimiyle muhalifler arasında kazakistan'ın başkenti astana'da barış müzakereleri başlatılması için görüşmelerini sürdürüyor. rusya astana'da yapılması planlanan görüşmelerin cenevre'deki barış müzakerelerini tamamlayıcı nitelikte olacağını söylüyor.

toner, astana'da yapılacak suriye toplantısına davet almadıklarını ancak türkiye ve rusya'yla düzenli olarak görüştüklerini söyledi.

erdoğan, astana'da yapılacak suriye görüşmeleriyle ilgili, "terör örgütleri davet edilecek olursa, buna tabii ki biz sıcak bakmayız" açıklamasını yapmıştı.

kaynak: dha, al jazeera