bağdat'a resmi ziyarette bulunan enerji ve tabii kaynaklar bakanı taner yıldız, türkiye-irak 17'nci karma ekonomik komisyonu (kek) toplantısının ardından irak petrol bakanı adil abdulmehdi ile yeşil bölge'de görüştü. petrol ihracına ilişkin bilgi veren abdulmehdi, kerkük'teki petrol sevkiyatının işid saldırıları öncesinde durduğunu hatırlatarak, uzun süre ceyhan'a petrol ulaştıramadıklarını söyledi. erbil yönetimi ile yaptıkları anlaşmaya göre, ilk üç ayda günlük 375 bin varil petrol ihracı için mutabık kaldıklarını belirten abdulmehdi, "nisan'dan itibaren de günlük 600 bin varil petrolün ceyhan boru hattı üzerinden ihraç edileceğinde anlaştık. halihazırdaki ortalama bu rakamlardan uzak fakat uygulanması için çaba içerisindeyiz" dedi. 

bakan yıldız ile petrol ve su konuları olmak üzere birçok konuyu detaylı ele aldıklarını dile getiren abdulmehdi şöyle devam etti:

"geleceğe dair birçok politikanın tasvirini konuştuk. erbil ile bağdat arasında imzalanan petrol ve enerji anlaşması üzerinde çok durduk. söz konusu anlaşmanın uygulanması sürecini tekrar gözden geçirdik ve önündeki tüm engelleri aşma noktasında anlaşmaya vardık. bu da iki ülke ve milli servetinin adilce dağılımı için irak halkının çıkarınadır." 

 "türkiye en önemli yatırım tesislerini irak'ın hizmetine sunuyor" diyen adil abdulmehdi, "petrol ihracında kullanılan ceyhan limanı bunun en bariz örneğidir. bu tür kolaylık ve yardımlar bizim için önemlidir. uzun zamandan sonra ceyhan'daki petrol ihracatına başladık. bu ihracattaki petrol her geçen gün artmaktadır. henüz istenen düzeye gelmedi ancak 2015 için planladığımız seviyeye geleceğimize dair işaretler var" şeklinde konuştu. 

türkiye'nin irak'ta elektrik, enerji ve birçok alanda büyük yatırımları olduğuna dikkati çeken abdulmehdi, bunun da irak'ın ekonomik kalkınmasına vesile olacağına işaret ederek, "türkiye hükümeti ve halkına bu dostane tutumundan dolayı minnettarız" dedi. 

“omuz omuza süreci atlatmayı düşünüyoruz”

enerji ve tabii kaynakları bakanı taner yıldız da önemli anlaşmalar imzaladıklarını aktardı. yıldız, "basra'nın elektrik ihtiyacının karşılanması adına yüzen santrallerden yeni bir anlaşma daha yapılıyor. şu anda 250 megavatlık güç vardır. ona 410 megavat daha ekleniyor" dedi. 

irak ve türkiye'nin birlikte hareket etmesinin önemini vurgulayan yıldız, "biz ham petrol fiyatlarının bu kadar değiştiği bir durumda türkiye ve irak olarak birbirimizle dayanışma içerisinde omuz omuza vererek inşallah bu süreci de atlatmayı düşünüyoruz. türkiye özellikle terör örgütü daiş (işid) konusunda her zaman irak'ın yanında olacaktır. 700 tır civarındaki insani yardımlarını daha da artıracaktır. biz kardeşiz ve komşuyuz. bütün bunları ve petrolle alâkalı konuları da enine boyuna görüştük" değerlendirmesinde bulundu. 

taner yıldız, erbil ile bağdat'ın geçen aralık ayı başında yaptığı anlaşmanın türkiye'yi sevindirdiğini dile getirerek, "biz kerkük-yumurtalık ham petrol boru hattı tam kapasite dolsun ve oradan geçen bütün petrol gelirleri de irak halkının tamamının olsun istiyoruz. irak, türkiye'nin en çok ihracat yaptığı ikinci ülkedir" ifadelerini kullandı. 

başbakan ahmet davutoğlu ve iraklı mevkidaşı haydar el-ibadi'nin karşılıklı ziyaretlerinde, iki ülke arasındaki dış ticaret hacminin daha da artması gerektiğini vurguladıklarını hatırlatan bakan yıldız, kerkük-yumurtalık boru hattından geçen petrolün tüm iraklılara ait olduğunu tekrarladı. 

yıldız, kerkük-yumurtalık ham petrolünün türkiye içindeki vergilendirmeyle herhangi bir ilgisinin olmadığına da değinerek, "bu petrolle ilgili herhangi bir vergilendirme söz konusu değil. çünkü o petrol, türkiye'nin değil irak'ın petrolüdür" dedi.

“çok önemli kararlar”

enerji ve tabii kaynaklar bakanı taner yıldız, irak başbakanı haydar ibadi ve irak dışişleri bakanı ibrahim cafer ile de bir araya geldi. 

yıldız'ın bağdat ziyaretinde türkiye ile irak arasında petrol ve doğalgaz ihracı, enerji yatırımları, ticaret, ulaştırma ve sınır kapılarının kapasitesinin artırılması konularında "çok önemli kararlar" alındığı bildirildi.   

enerji ve tabii kaynaklar bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, türkiye ile irak arasında dokuz yıl aradan sonra bakan yıldız ve irak dışişleri bakanı ibrahim caferi’nin başkanlığında başkent bağdat'ta gerçekleştirilen "17'nci karma ekonomik komisyonu (kek) toplantısında", ticaret, yatırım, enerji gibi iki ülke arasındaki önemli işbirliği alanları değerlendirildi. toplantıdan sonra bakanlar alınan kararları imzaladı.

doğalgaz boru hattı geliştirilecek ve petrol sevkiyatı artırılacak

görüşmelerde irak’tan türkiye’ye ham petrol sevkiyatının artırılmasında uzlaşıldı. heyetler iki ülke arasında yeni bir işbirliği alanı açacak doğalgaz boru hattının geliştirilmesi için gerekli teknik çalışmaların başlatılması hususunda da mutabakata vardı. türkiye anlaşma ile şehir içi doğalgaz dağıtımı hususunda iraklı teknisyenlere eğitim verecek. 

sınır kapısında kapasite artırılacak ve yeni kapılar açılacak

varılan mutabakata göre türkiye tarafındaki habur gümrük kapısı ile irak tarafındaki ibrahim halil sınır kapısı'nın kapasitesini artırma ve farklı sınır kapıları açma yönünde bir süredir yavaşlayan çalışmalara hız verilecek. irak'tan bir heyet önümüzdeki günlerde bu konular için türkiye’ye gelecek. ayrıca iki ülke arasındaki karşılıklı hava yolu seferlerinin sayısının artırılması yönünde de heyetler mutabakata vardı. bu çerçevede hava yolu şirketleri bir araya gelecek.

enerji işbirliği alanları

toplantı sonunda enerji alanında da iki ülke ilişkilerine ivme kazandıracak önemli işbirliği kararları alındı. bağdat yönetimi, cizre-musul elektrik iletim hattının operasyonel hale getirilmesi noktasında irak tarafında eksik kalan yatırımları bir an önce tamamlamayı taahhüt etti. 

elektrik alanında türk özel sektör şirketlerinin başta basra eyaleti olmak üzere irak’ın genelinde elektrik üretim altyapısının geliştirilmesine dönük yatırımlarının desteklenmesi hususunda bağdat hükümeti türkiye’ye destek sözü verdi.

yol haritası çizildi

enerji ve tabii kaynaklar bakanlığı'nın açıklamasında, iki ülke başbakanlarının ziyaretleri sonrasında kurulan güçlü işbirliğinin bir sonucu olarak önümüzdeki dönemde ikili ilişkilerin yol haritasının çizildiği, toplantı sonucunda iki ülke arasında çok büyük önem ihtiva eden yatırımların karşılıklı teşviki ve korunması, çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşması, kobi'lerle yüksek eğitim alanında işbirliği anlaşması ve ortak iş konseyi kuruluş anlaşmalarının imzalandığı belirtildi. 

açıklamada, karma ekonomik komisyon toplantısındaki görüşmeler sonucunda önümüzdeki ay istanbul’da, irak’taki yatırım olanaklarının tanıtılacağı bir konferans düzenlenmesinde uzlaşıldığı da kaydedildi. 

toplantıda, ekonomi bakanı nihat zeybekçi başkanlığında bir ticaret heyeti ve iş forumunun şubat ayında iki ülke işbirliğiyle bağdat’ta gerçekleştirilmesi yönünde de mutabık kalındı.

bakan yıldız temaslarının ardından özel uçakla bağdat uluslararası havalimanı'ndan türkiye'ye döndü.

kaynak: aa