mısır’ın güneyindeki minye vilayetinde görülen davada pazartesi günü 529 kişinin idama çarptırılmasına bm insan hakları komisyonu'ndan tepki geldi. komisyon'dan yapılan açıklamada "duruşmalardaki usulsüzlüklerle dolu davanın ardından 529 kişiye idam cezası verilmesi uluslararası hukuka aykırıdır" dedi.

bm genel sekreter sözcü yardımcısı farhan haq, genel sekreter ban ki-moon'un, bm insan hakları yüksek komiserliği'nin "mısır’da uluslararası insan hakları hukukunun ihlal edildiğini" bildiren açıklamasını desteklediğini ifade eden haq, ban'ın bu konudan endişe duyduğunu ve yakından izlemeye devam edeceğini söyledi.

genel sekreter'in idam cezasına karşı olduğunu hatırlatan haq, "genel sekreter ban, üye ülkelerden bm genel kurulu'nda idam cezalarının infazlarının ertelenmesi konusunda kabul edilen karara uymalarını istiyor" dedi.

dava salı günü de sürdü. temmuz'da ülkenin seçilmiş ilk cumhurbaşkanı muhammed mursi'nin darbeyle devrilmesine tepki gösteren müslüman kardeşler üyeleri yargılanıyor. toplam 1200 ihvan üyesi güvenlik güçlerinin yüzlerce göstericiyi öldürdüğü 14 ağustos’taki gösterilerde iki polisi  öldürmekle suçlanıyor. bugün yargılanan 682 kişi arasında müslüman kardeşler'in lideri muhammed bedii de var. ancak bedii güvenlik gerekçesiyle mahkeme salonuna getirilmedi.

mısır mahkemesi 24 mart pazartesi günü sadece iki duruşma sonrası ülke tarihinin en kalabalık toplu idam cezası kararına imza atarken, bu karar insan hakları kuruluşlarından büyük tepki çekti. mısır’da seçilmiş ilk cumhurbaşkanı mursi’nin general abdüllfettah sisi tarafından görevden uzaklaştırılmasını ‘darbe’ olarak tanımlamayan avrupa birliği ve abd de kararı eleştirdi.
hukuk uzmanları da karar karşısında şoke olduklarını ifade ederken, mahkemenin uluslararası prosedürleri izlemediğini vurguladılar.

'mahkeme kararı felaket'

ancak mısır’daki askeri güdümlü yönetim, mahkemeyi savunup, kararın ‘dikkatli bir çalışma sonrası verildiğini’ iddia edip, hükümlülerin temyize gidebileceğini açıkladı.
ölüm cezasına çarptırılan 529 kişiden sadece 153’ü tutuklu. gıyabında yargılanan 376 kişinin teslim olmaları halinde yeniden yargılanma hakları bulunuyor.
pazartesi günü 17 tutuklu da beraat etti. mısırlı hukuk uzmanı ve insan hakları için arap ağı kurumunun başkanı gemal eid, davanın temyize taşınması halinde cezaların indirilebileceğini anlatırken, “mahkeme kararı bir felaket. mısır yıllarca bu gülünç skandalın etkisinde kalacak” öngörüsünde bulundu.

'mahkeme avukatlara kızıp idam verdi'
savunmaya danışmanlık eden muhammed tousson ise avukatın 22 mart cumartesi günü davadan çekilmesinin ardından hakimin buna kızıp ‘alelacele karar verdiği’ görüşünde. tousson, konuyla ilgili “çok öfkelendi ve davayı hemen cezayla sonuçlandırdı. bu savunma makamının haklarına karşı büyük bir ihlâldir” açıklamasını yaptı.
mısır dışişleri, savunma makamının darbe yönetiminin etkisi altında olmadığını savunsa da, uluslararası af örgütü, “son yıllarda gördüğümüz, bir kerede verilmiş en geniş kapsamlı ölüm cezası. sadece mısır’da değil tüm dünya çapında” dedi.

37 sivili öldüren polise 10 yıl, göstericilere idam'

orta doğu politikası için tahrir enstitüsü adlı kuruluş ise mahkemeyi eleştirirken, savunma avukatlarına dava dosyalarının gösterilmediğini, hatta avukatlara duruşmalarda savunma yapma izni bile verilmediğini anımsattı. enstitü, 37 sivili öldüren polise sadece 10 yıl hapis verildiğini, yüzlerce sivili protestolarda öldüren güvenlik görevlilerinden sadece birkaçının açığa alındığını aktarırken, bu durumun ‘ciddi bir çelişki doğurduğunu’ vurguladı.

kaynak: al jazeera, reuters, afp