iran resmi ajansı irna’nın haberine göre, dışişleri bakanı cevad zarif, iran meclisi'nin kapalı oturumunda avusturya'nın başkenti viyana'da yaklaşık 10 aydır yürütülen ve 24 kasım 2014'te sona erdikten sonra 7 ay daha uzatılan nükleer müzakereler hakkında detaylı bilgi verdi.

konuşmasında, müzakere heyetine desteklediğini açıklayan iran dini lideri ali hamaney'e teşekkür eden zarif, anlaşmazlık konularını "santrifüj sayısı, ağır su reaktörlerinin durumu, nükleer işbirliği, yaptırımlar ve  iran'ın sermaye piyasasına katılma tarihinin belirlenmesi" şeklinde sıraladı.

son müzakerelerde görüşmelerin bir hafta sürdüğünü hatırlatan zarif, "günde ortalama 7 saat toplantı yapıldığını" ifade ederek şunları kaydetti:

 "müzakerelerde rusya ile 4 , almanya, ingiltere ve fransa ile 2, çin, avusturya ve almanya ile bir oturum yapıldı, yaklaşık 80 saatte 39 toplantı gerçekleşti. bu sürenin 10 saati uzmanlık görüşmeleri idi. taraflar arasında 18 kasım'da başlayan ve 7 gün süren son tur müzakerelerde, görüşmelerin 7 ay daha uzatılması kararlaştırıldı. bu sürenin ilk 4 ayında siyasi uzlaşma veya genel anlaşmaya ulaşmak için çaba gösterilecek. bu belki daha erken olabilecek, son 3 ay da ise anlaşmanın teknik ve hukuki detayları yazılacak." 

müzakereler 7 ay uzatıldı

uluslararası atom enerji kurumu (uaek), pazartesi günü iran ile bm güvenlik konseyi daimi  üyeleri ve almanya ile iran arasındaki nükleer müzakerelerin 7 ay daha uzatılması kararı almıştı. uaek, iran’ın nükleer müzakereler kapsamında üzerine düşen adımları attığını açıkladı. iran’ı müzakereler yoluyla zaman kazanmakla suçlayan israil ve bazı batı ülkelerinin aksine, kurumun aylık raporu iran’ın zenginleştirilmiş uranyum miktarını geçici uzlaşıya uygun olarak azalttığını gösterdi.

iran cumhurbaşkanı hasan ruhani, müzakerelerin uzatılma kararına rağmen, nihai anlaşmanın yapılacağından emin olduğunu söyledi.

iran dışişleri bakanı cevad zarif de, yaptırımların problemi çözmediğini belirterek, "biz inanıyoruz ki müzakere sürecinde bu sorun çözülecek. biz bunu en kısa sürede başarmak istiyoruz. kimse erteleme istemiyor. bizim zamana ihtiyacımız yok" diye konuştu.

abd dışişleri bakanı john kerry de aynı gün nihai anlaşmaya yönelik önemli ilerleme kaydedildiğini söyledi. iran’ın şimdiden çok miktarda nükleer maddeyi üretmeyi bıraktığını ve bu sayede dünyanın daha güvenli bir yer haline geldiğini söyleyen kerry, şu aşamada yaptırımların kaldırılmasına dair ise bir karar alınmadığını açıkladı.

iran uranyum gazı stokunu düşürmüştü

geçen yıl 5+1 ülkeleriyle sağlanan uzlaşma uyarınca iran, yüzde 5 zenginleştirilmiş uranyum gazı stoğunu 8 bin 300 kilogramdan 7 bin 400 kilograma düşürdü.

tesisleri inceleyen uaek uzmanları, bir atom bombası imal edilebilmesi için yaklaşık 1000 – 1500 kilogram civarı zenginleştirilmiş uranyum gerektiğini söylüyor. ancak iran’ın elindeki maddeler, etkili bir silah yapılması için gereken nükleer zenginliğe sahip değil.

ayrıca rapora göre iran elindeki nükleer maddelerin büyük kısmını zaten nükleer yakıta dönüştürdü. yani geri alınması uzun zaman ve büyük maliyet gerektiren bu işlem, iran’ın nükleer maddelerden bomba yapma niyetinin olmadığının da bir göstergesi olarak rapora geçti.

kaynak: al jazeera ve aa