2010'daki mavi marmara saldırısıyla gerilen israil ile türkiye ilişkilerinin onarılması için ön anlaşma sağlandı. israil televizyonu kanal 10’un haberine göre, israil, mavi marmara saldırısında ölenlerin ailelerine 20 milyon dolar tazminat ödeyecek. al jazeera'ye konuşan üst düzey dışişleri yetkilisi ise israilli yetkililerle isviçre'de görüşmeler yaptıklarını doğrulasa da "isviçre de görüştüğümüz doğru. ama ilişkiler onarılmadı. fakat bunun yakın olduğunu söyleyebilirim." dedi.  başbakanlık yetkilileri de görüşmelerle ilgili olarak "israil'le görüşmeler bir süredir yapılmakta idi. iki ülke arasında varılmış nihai bir mutabakat olmamakla birlikte görüşmeler olumlu bir şekilde devam etmektedir" bilgisini verdi. 

 al jazeera'ye konuşan başka bir dışişleri kaynağı da son günlerde görüşmelerin sıklaştığını, üst düzeyde yürütüldüğünü ve artık daha da üst düzey imzaya kaldığını söyledi. büyükelçilerin çok yakın zamanda gönderilmesi bekleniyor. 

kanal 10 ve haaretz'e göre taslak halindeki ön anlaşmada yer alan maddeler ise şu şekilde:

• ülkeler, büyükelçilerini yeniden görevlendirecek.
• türkiye, parlamentodan bir yasa geçirecek. bu yasa sayesinde mavi marmara saldırısına katılan israil ordusu subay ve askerlerine karşı açılan bütün davalar kapatılacak. yeni davaların açılması da engellenecek.
• israil, mavi marmara saldırısının kurbanları için fon oluşturacak. saldırıda ölen ya da yaralananlar için 20 milyon dolarlık tazminat ödenecek.
• gush etzion’da 3 yerleşimci gencin kaçırılıp öldürülmesi olayının arkasında olan ve istanbul'da ikamet eden hamas üyesi salah aruri türkiye'den sınırdışı edilecek. israil, aruri'nin batı şeria'daki hamas mensuplarını yönlendirdiğini iddia ediyor. anlaşma kapsamında hamas'ın türkiye'deki aktivitelerine de genel olarak sınırlama getiriliyor.

bu anlaşmada yazılı olarak yer almasa da, al jazeera'nin edindiği bilgilere göre türkiye ile israil doğalgaz konusunda görüşmelere başlamak için prensipte fikir birliğine vardı. bu kapsamda türkiye israil'den doğalgaz alacak. ayrıyeten israil'in, avrupa'ya gaz ihracatına imkân verecek bir boru hattının türkiye'den geçmesi için izin verilecek.

reuters'a konuşan israilli bir yetkili de türkiye ile israil arasında ön anlaşmanın sağlandığını doğruladı. 

cumhurbaşkanı erdoğan şartları hatırlatmıştı

türkiye’nin israil ile ilişkilerin normalleşmesi için bugüne dek üç şart sürdü. bunlar mavi marmara saldırısı için özür dilenmesi, saldırıda ölen 9 türk’ün ailelerine tazminat ödenmesi ve gazze’ye yönelik ablukanın kaldırılmasıydı. 2013 mart’ında israil başbakanı binyamin netanyahu, o dönem başbakan olan recep tayyip erdoğan’ı arayarak saldırı için özür dilemiş ve tazminat ödemeyi kabul etmişti. ancak o günden bu yana ilişkilerin normalleşmesi için iki taraftan da herhangi başka bir adım gelmemişti.

cumhurbaşkanı erdoğan, türkmenistan ziyareti dönüşünde uçakta gazetecilere yaptığı açıklamalarda türkiye’nin üç şartının kabul edilmesi halinde israil ile ilişkilerin normalleşebileceğini, bunun da bölge için büyük faydaları olacağını belirtmişti. israil’in tazminat ödeme taahhütü ve anlaşma, bu açıklamadan yalnızca birkaç gün sonra geldi.

gazze'ye insani yardım taşıyan mavi marmara feribotuna 31 mayıs 2010'da israil güvenlik güçleri uluslararası sularda saldırmıştı. israil askerlerinin saldırısında 9 kişi hayatını kaybetmişti. 

kaynak: al jazeera, kanal 10, reuters, haaretz