ekonomi bakanı ve aynı zamanda israil’de aşırı sağcı yahudi evimiz partisi lideri naftali bennett, çarşamba günü başbakan binyamin netanyahu’ya israil’in egemenlik alanını genişletmesi ve batı şeria'daki büyük yerleşim bölgelerini ilhak etme çağrısı yaptı. bennett, “şurası çok açık ki filistin ile barış süreci kendisini tüketti, artık yeni bir döneme giriyoruz” dedi.

Yahudi Evimiz Partisi lideri Bennett, Netanyahu hükümetinde Ekonomi Bakanı olarak görev yapıyor. [Getty]

netanyahu, bennett’in açıklamaları konusunda herhangi bir değerlendirmede bulunmadı. 

‘bennett provokatör bir çocuk gibi’

israil'in barış müzakerelerinde başmüzakereci konumundaki adalet bakanı tzipi livni ise bennett'e tepki gösterdi. livni, bennett’in ‘ailesi tarafından dizginlenmesi gereken provokatör bir çocuk' gibi davrandığını söyledi.

livni, facebook sayfasında “eğer tamamen çıldırmak istiyorsan, anlaşma yapma ihtimali kalmayana ve elimizdeki her şeyi kaybedene dek devam et” açıklamasında bulundu.

birleşmiş milletler tarafından tanınmasa da israil hâlihazırda bazı noktaları ilhak etmiş bulunuyor.

batı şeria’da beş tutuklama

emniyet sözcüsü micky rosenfield, 16-29 yaşlarındaki beş şüphelinin, batı şeria’nın kuzeyindeki bir yerleşim bölgesinde bulunan polis noktasına zarar verdikleri gerekçesiyle tutuklandığını açıkladı.

rosenfield, üç ayrı şüpheliden ikisinin aynı saldırıdan, diğerinin ise yerleşim bölgesindeki polise taş atmaktan dolayı gözaltında tutulduğu ve sorgulandığını söyledi.

israil, 1967’deki altı gün savaşı’nda mısır’ın elindeki sina yarımadası, suriye sınırındaki golan tepeleri ve doğu kudüs’ü işgal etmişti. sina’yı daha sonra mısır’a bırakan israil, diğer bölgeleri ise ilhak ettiğini açıklamıştı. israil’in attığı ilhak kararlarının hiçbiri uluslararası anlamda tanınmıyor.

filistin’in batı şeria ve kudüs bölgelerinde 2013'te inşasına başlanan yahudi yerleşim birimi sayısı, 2012 yılına göre yüzde 132 arttı.

barış görüşmeleri risk altında

israil'in mahkûmlar konusunda adım atmaması üzerine, filistin yönetimi bm sözleşmelerinden 15'ine taraf olmak için başvuru yaptı. israil de tavrını sertleştirerek, mahkûmları bırakmayı tamamen rafa kaldırdığını açıkladı. 

israil başbakanı binyamin netanyahu, filistin tarafına ‘misilleme’ amacıyla, 9 nisan’da devlet yetkililerinin filistin tarafıyla üst düzey temaslarını askıya aldı.

temmuz'da abd arabuluculuğunda varılan anlaşma gereği, israil 103 filistinli tutukluyu bırakma sözü verdi. barış görüşmeleri için karşılıklı jest olması açısından filistin de, bm sözleşmelerine taraf olma başvurusunu ertelemeyi vaat etmişti. söz konusu başvuru, filistin'in daha önce bm genel kurulu'ndaki oylamayla kazandığı 'devlet' statüsünün tanıdığı bir hak.   

anlaşmazlık noktaları

israil, görüşmelerde somut ilerlemenin sağlanabilmesi için israil'in yahudi kimliğinin kabul edilmesini şart koşuyor. filistin tarafı israil nüfusunun dörtte birini oluşturan arapların, yahudi kimlikli bir devlette söz hakkına sahip olamayacağını ve israil'in bu yolla işgale meşruiyet kazandıracağını ileri sürerek bu koşula karşı çıkıyor.

filistin tarafı, 1993'teki oslo kararları'na dayanarak bölgede iki devletli çözümün, batı şeria ve doğu kudüs'teki filistin topraklarında yahudi yerleşimlerinin durdurulmasının ve ülkelerini terk etmiş filistinli mültecilerin dönüş hakkının masaya yatırılmasını istiyor.

israil - filistin barış müzakereleri üç yıllık aradan sonra abd’nin arabuluculuğuyla temmuz 2013’te yeniden başlamıştı.

kaynak: al jazeera ve ajanslar