avrupa uzay ajansı (esa) tarafından 10 yıl kadar önce uzaya gönderilen rosetta’nın ilettiği görüntülerde, kuyruklu yıldızın yüzeyindeki piramit biçimindeki 25 metrelik kaya parçasına ilişkin görüntüler özellikle dikkati çekiyor. rosetta’daki optik spektroskopik ve kızılötesi görüntüleme sistemi (osiris) baş araştırmacısı holger sierks, yayımladığı açıklamada, araştırmacıların, görüntülerdeki kaya parçasına mısır’ın başkenti kahire’deki keops piramidinden esinlenerek “keops” adını verdiklerini belirtti.

almanya’daki güneş sistemi araştırma merkezi'nin bünyesindeki max planck enstitüsü’nde kuyruklu yıldız araştırma görevlisi olarak çalışan sierks, kaya parçasının üzerinde, 67p'nin tabanıyla aynı parlaklık ve yapıda benekler bulunmasının özellikle merak uyandırdığına işaret etti. sierks, “sanki kuyruklu yıldızın yüzeyini kaplayan toz, kaya parçasının çatlaklarını doldurmuş gibi gözüküyor. ancak elbette bundan emin olmak için henüz çok erken” dedi.

esa tarafından 2 mart 2004’te uzaya fırlatılan rosetta, 67p'ye ilişkin ilk görüntülerini kuyruklu yıldızın yörüngesine girdiği ağustos 2014'te göndermişti. uzay aracı son birkaç haftadır söz konusu kaya parçası ve etrafına ilişkin yakın plan ve geniş açılı görüntüler göndermeye başladı.

keops kayasının özelliklerinin henüz bilinmediğini belirten bilim adamları, kuyruklu yıldız üzerindeki kayaların yapısının ne olduğu, yoğunlukları ve nasıl meydana geldiğinin araştırıldığını kaydetti. araştırmacılar, kuyruklu yıldızın hareket ederek uzaydaki konumunu değiştirmesi halinde yüzeydeki kayaların rosetta’nın kamerası için daha görünür hale gelebileceğine işaret etti.

şimdiye kadar keops’a ilişkin en yakın görüntülerin 15 kilometre mesafeden çekildiğini belirten rosetta misyonu yetkilileri, ancak uzay aracının 9 ekim’de kuyruklu yıldıza daha da yaklaştığını ve yüzeyin sadece 10 kilometre üzerinden çekimler yapmaya başladığını ifade etti.

rosetta, 67p üzerindeki incelemelerini güneş’e yaklaştıkça kuyruklu yıldızın buzlu yapısında meydana gelen değişiklikleri gözlemlemesine imkan vermek amacıyla en az gelecek yıla kadar sürdürecek.

tarih görev 12 kasım'da gerçekleşecek

bir kuyruklu yıldızın yörüngesine başarıyla oturan ilk uzay aracı rosetta, 12 kasım’da üzerindeki philae adlı inceleme aracını 67p yüzeyine indirecek ve bir kuyruklu yıldız üzerinde yapılan ilk yumuşak inişi gerçekleştirerek tarihi görevini yerine getirmeye çalışacak.

asteroitlerden farklı olarak bir buz kütlesinden oluşan kuyruklu yıldızların sürekli olarak toz ve gaz püskürtmeleri, yüzeylerine iniş yapan uzay araçları için tehlike oluşturuyor. bu nedenle şimdiye kadar hiçbir uzay aracı bir kuyruklu yıldızı, üzerine iniş yaparak, yakından inceleme fırsatı bulamadı.

rosetta’nın taşıdığı 100 kilogram ağırlığındaki philae adlı inceleme aracı, üzerindeki zıpkını fırlatarak 67p’ye demirledikten sonra 10 bilimsel aygıtı ve kuyruklu yıldızın yüzeyinin 20 santimetre altından örnekler toplamasına imkan veren matkabıyla bu gizemli yapılar hakkında henüz yanıt bulmamış temel sorulara cevaplar arayacak.

rosetta’nın görevi, kuyruklu yıldızların yapısının çözülmesi ve böylece güneş sistemi’nin kökeni ve evrimi konularında bilim dünyasına ışık tutacak olması açısından büyük önem taşıyor.

kaynak: aa