amerikalı bir yetkili reuters'e yaptığı açıklamada, rus uçaklarının suriye topraklarında ilk hava operasyonunu düzenlediğini söyledi. sabah saatlerinde rusya parlamentosunun üst kanadından yurtdışında askeri operasyon düzenleme yetkisi alan rusya devlet başkanı vladimir putin, suriye'deki angajmanının geçici olduğunu söyledi. "suriye'de teröristlerle mücadele için gerekenin önleyici hamleler olduğunu" belirten putin, "sıranın rusya'ya gelmesini bekleyemeyiz" dedi.

putin, beşşar esed'in ülkesinin geleceği için uzlaşmaya hazır olduğunu umduğunu söyledi. rusya savunma bakanı sergey şoygu, suriye'deki hava saldırılarının işid'e karşı başlatıldığını söyledi. şoygu, hedeflerinin işid'e ait askeri ekipmanlar, iletişim tesisleri, silah ve yakıt depoları olduğunu söyledi.

suriye devlet televizyonu, askeri kaynaklara dayandırarak verdiği haberde, rusya'nın hava harekâtında aralarında talbesieh, rastan, zarafana'nın da olduğu altı bölgeyi hedef aldığını belirtti. afp'ye bilgi veren güvenlik kaynakları da, rusya'nın ilk operasyonda üç vilayeti vurduğunu söyledi.

"hedef öso, 26 sivil öldü"

al jazeera’ye konuşan suriye faruk tugayı sözcüsü eymen asmi, rusya’nın hava harekâtında özgür suriye ordusu'na ait bölgenin hedef alındığını söyledi. asmi, idlib’in latanme bölgesinde hedef alınan izze tugayı’nın, özgür suriye ordusu’na bağlı olduğunu ve söz konusu gruba ait hedeflerin suriye hava kuvvetleri’nin daha önce kullandığı mühimmata oranla daha gelişmiş ve daha güçlü bombalarla vurulduğunu söyledi.

abd’deki görüşmeler sonrasında gerçekleşen bu bombardımanın "rusya’nın gövde gösterisi" niteliğinde olduğunu savunan asmi, silahlı suriye muhalefetinde rus bombardımanına yönelik tepki olduğunu söyledi. asmi'ye göre humus'taki bombardımanda 36 sivil öldü. eymen asmi, diğer bombardımanlarda da kayıplar olduğunu söyledi.

“abd uçakları işid hedeflerini vuruyuor. rus uçakları ise suriyeli muhalifleri ve öso’yu bombalıyor. ya abd ile rusya arasında anlaşma var, bu bombardıman da bu anlaşmanın sonucu. ya da iki ülke arasında anlaşmazlık var, rusya bu bombardımanla abd'ye bir mesaj verdi. her iki koşulda da ölenler suriyeliler oluyor.”

nato genel sekreteri jens stoltenberg, rusya saldırılarının işid'i değil de muhalifleri hedef aldığı yönündeki haberlerin "endişe verici" olduğunu söyledi.

kerry: soru işaretleri bırakacak

abd dışişleri bakanı john kerry, bm güvenlik konseyi’nin, rusya dışişleri bakanı sergey lavrov’un başkanlık ettiği ortadoğu'daki gelişmeleri değerlendirmek üzere bakanlar düzeyindeki toplantısında konuştu.

rusya’nın suriye’deki hava operasyonlarına değinen kerry, rus uçaklarının saldırılarında işid ve el kaide bağlantılı grupları hedef aldığı sürece abd’nin bundan memnuniyet duyacağını söyledi.

kerry, rusya’nın hava operasyonlarının söz konusu grupların bulunmadığı alanlarda gerçekleştirilmesi durumunda ise bu saldırılardan "büyük endişe" duyacaklarını açıkça ifade ettiklerini belirtti. bakan kerry, "bu türdeki saldırılar, rusya’nın işid'le mücadelesindeki gerçek niyetine veya esed rejimini korumaya dair soru işaretleri bırakacaktır” diye konuştu.

kerry, abd’nin öncülüğündeki uluslararası operasyonun suriye’de bugüne kadar 3 binden fazla hava saldırısı düzenlediği bilgisini vererek, abd’nin suriye’deki hava saldırılarını sürdüreceğini bildirdi. 

abd: vurdukları yer işid kontrolünde değildi

abd, rusya'nın hava operasyonlarının, koalisyonun operasyonlarını etkilemediğini söyledi. suriye'deki koalisyon hava saldırılarını koordine eden centcom'dan abd'li bir yetkili, rusya'nın vurduğu hedefin işid kontrolündeki bir bölge olmadığını ifade etti.

abd savunma bakanı ashton carter da, "öyle görünüyor ki, bunlar muhtemelen işid güçlerinin bulunmadığı bölgelerde oldu" dedi.

rusya'nın "hava sahasını boşaltın" uyarısına karşın koalisyon uçaklarının bölgede uçmaya devam ettiğini ifade eden yetkili, rusya'nın humus dışındaki alanlara da hava saldırısı yapabileceğini söyledi. 

beyaz saray’dan açıklama

beyaz saray sözcüsü josh earnest de günlük basın brifinginde, rusya'nın hava operasyonlarıyla ilgili soruları yanıtladı. earnest, “nereleri hedef aldıkları ve hangi hedeflerin vurulduğu konusunda kesin bir şey söyleyebilmem için çok erken. savunma bakanlığı suriye içerisindeki devam eden rus askeri hareketliliğini inceliyor. gelecek günlerde bu konuda daha fazla bilgi paylaşabilirler" dedi.

earnest, abd başkanı barack obama ve rusya devlet başkanı vladimir putin'in hafta başında new york'ta yaptıkları görüşmede, suriye'deki askeri aktivitelerin birbiriyle çakışmamasının temini için iki ülke askeri birimleri arasında taktiksel ve pratik görüşmelerin yapılması gereği üzerinde durduklarına dikkati çekti. sözcü, amerikalı askeri yetkililerin bu görüşmeleri hayata geçirmek için rus mevkidaşlarıyla temas halinde olduğunu aktardı.

rusya'nın suriye devlet başkanı beşşar esed'a desteğini artırdığının görüldüğünü, şimdi de onu daha da desteklemek için önemli boyutta askeri yatırım yaptıklarını ifade eden earnest, "rusya'nın esed'e desteğini güçlendirme adına bu kayda değer adımları atması, ortadoğu'da sahip oldukları tek bağımlı ülkede nüfuzlarını kaybediyor olmalarından endişe ettiklerinin bir işareti. bu aslında stratejileri üzerinde soru işareti uyandırıyor çünkü devlet başkanı putin ve başkan obama'nın hafta başında bm'de yaptıkları görüşmenin büyük kısmı suriye'de siyasi bir değişim ihtiyacı üzerine odaklanmıştı" diye konuştu.

rusya'nın suriye'de konuşlandırdığı bu yeni askeri kapasiteleri kullanmasının, esed rejimini destekleme adına uzun süredir yürüttükleri çabaların ışığında sürpriz olmadığını söyleyen earnest, "esed rejiminin de ülkede toprak kontrol etme kabiliyeti konusunda yaşadığı süregelen zayıflığı da gözönüne alındığında, ruslar bu çabalarını artırma ihtiyacı hissetti" dedi. earnest, rusya'nın ya da herhangi bir başkasının suriye'de askeri bir çözüm empoze etmeyi başaramayacağını belirtti.

Rusya Savunma Bakanlığı, hava harekatının görüntülerini Facebook sayfasından paylaştı.

fransa: bilgilendirilmedik

reuters’e konuşan fransız bir diplomatik kaynak, “rusya, suriye’deki hava harekâtında işid’i değil suriyeli muhalifleri hedef alıyor gibi görünüyor" dedi. fransa dışişleri bakanı laurent fabius da bm'de, operasyonla ilgili bilgilendirilip bilgilendirilmedikleriyle ilgili soruya, "hayır" yanıtını verdi. fabius, rusya ile abd arasında olası bir anlaşmazlığın önüne geçilmesi gerektiğini belirtti.

yine reuters’e ismini vermeden konuşan bazı muhalifler de, rusya’nın vurduğu bölgenin özgür suriye ordusu’na bağlı muhalif grupların kontrolünde olduğunu savundu.

ivanov: operasyon süresi belli

kremlin idari başkanı sergey ivanov, suriye devlet başkanı beşar esed’in rusya lideri putin’den acil askeri yardım istediğini söyledi. verilen iznin “yalnızca hava operasyonları için” kullanılacağını belirten ivanov, rus askerlerinin suriye topraklarında savaşmayacağını vurguladı.

batılı ülkelerin aksine suriye rejiminin çağrısıyla ülkeye gideceklerini söyleyen ivanov, operasyonların açıkça belirli bir zaman çerçevesinde yürütüleceğini ifade etti. ivanov, askeri ve teknik detayların daha sonra ordu yetkilileri tarafından paylaşılacağını açıkladı.

kremlin sözcüsü dimitri peskov da, harekâtın irak’a yayılmayacağını ve rus jetlerinin irak hava sahasını kullanmadığını belirtti.

"suriye'nin rızası gerekiyordu"

rusya anayasasına göre, ordunun ülke dışında faaliyet gösterebilmesi için sözkonusu ülkenin yönetiminin rızası gerekiyor. rusya dışişleri bakanlığı, yürütülecek orta doğu operasyonları hakkında her çarşamba günü müttefiklere bilgi verileceğini söyledi.

kısa süre sonra şam yönetiminden yapılan yazılı açıklamada, suriye devlet başkanı beşşar esed'in rusya lideri putin'e askeri destek talep eden bir mektup yazdığı ifade edildi.

putin: sahada yokuz

rusya devlet başkanı vladimir putin, kara operasyonuna katılmayacaklarını geçtiğimiz günlerde bir televizyon röportajında belirtmişti. putin, rusya'dan suriye'ye savaşmaya gidenlerin geri dönmemesi için esed rejimini desteklediklerini ifade etmişti.

binlerce savaşçının ülkeye dönmesinin ulusal güvenliği tehdit edeceğini vurgulayan ivanov da açıklamasında, "batılı ortaklarımızın suçlamalarının aksine, bu operasyonun herhangi bir dış politikayla, hırs tatminiyle ilgisi yok. operasyon tamamen ulusal güvenliğimizle ilgili" dedi.

suriye'deki rus silahları

rusya’nın bir süredir suriye’de lazkiye yakınlarında askeri üs kurması ve ağır silahlar ile savaş uçaklarını bölgeye göndermesi abd’nin tepkisini çekmişti. ülkedeki izleme örgütleri tarafından rus savaş uçaklarının işid'e ait bazı hedefleri vurduğu iddia edilmiş, kremlin bu iddiaları reddetmişti.

rusya, abd öncülüğündeki işid karşıtı koalisyona esed güçlerinin de dahil olmasını savunmuş, kendilerinin de koalisyona girmesinin belirli şartlar sağlanırsa mümkün olabileceğini söylemişti.

rusya’nın halihazırda suriye’de savaş uçakları ve çeşitli ağır silahları bulunuyor.

kaynak: reuters, afp, aa