israil dışişleri direktörü dore gold’un ‘israil ile türkiye’nin iran ve işid gibi ortak tehditlerle karşı karşıya olduğunu’ savunarak yaptığı “umarım türkiye ile anlaşmazlıklarımızı geride bırakacak bir yol buluruz” açıklamasının ardından al jazeera’ye konuşan dışişleri kaynakları, iran ile p5+1 ülkelerinin yaptığı anlaşmanın ve işid’in saldırılarının ardından israil’e karşı tutumun değişmediğini belirtti. kaynaklar, “bizim normalleşme meselesindeki tavrımız ve görüşlerimiz aslında çok net. normalleşme ancak israil tarafınca gerekli adımlar atıldığında gerçekleşecek bir durum” dedi.

dore gold ve türk dışişleri bakanlığı müsteşarı feridun sinirlioğlu’nun haziran ayında roma’da yaptığı görüşmenin ardından dışişleri bakanlığı sözcüsü tanju bilgiç, normalleşme için görüşmelerin daha önce de yapıldığını belirtmişti. türkiye’nin görüşlerinin israil tarafından bilindiğini ve adım atma sırasının israil’de olduğunu söylemişti.

israil’den ‘normalleşme’ açıklaması

türkiye - israil ilişkilerinin yeniden normalleştirilmesi için haziran ayında roma'da dışişleri müsteşarı feridun sinirlioğlu ile görüşen israil dışişleri direktörü dore gold, salı günü gazetecilere açıklama yaptı. gold, türkiye ve israil ilişkilerine değinerek, "özellikle işid ve iran tarafından olmak üzere türkiye ve israil'in karşı karşıya kaldığı ortak tehditler var. hepsinin de üstünde iran çok etkin ve türkiye'yi zayıflatmaya çalışıyor. umarım anlaşmazlıklarımızı geride bırakmanın bir yolunu buluruz" dedi.

israilli diplomat ankara-tel aviv arasındaki ilişkileri normalleştirme çabalarına ilişkin de "bence ilerleme kaydedip kaydedemeyeceğimizi görmek ve yeni bir sayfa açabilmek için iki tarafta da çabalar var" yanıtını verdi.

türkiye-israil hattında zemin yoklanıyor

türkiye-israil ilişkilerinin normalleşmesi için geçen sene yürütülen ancak sonuçlanmayan müzakerelerin yeniden başlaması için bir süredir zemin yoklanıyor.

haziran ayında sinirlioğlu ile gold’un görüşmesinin ardından al jazeera’ye bilgi veren diplomatik kaynaklar, “iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için hareketlenme başladı” yorumunu yaptı.

gazze ablukasını kırmak için yola çıkan mavi marmara gemisine 31 mayıs 2010’da uluslararası sularda israil’in düzenlediği ve on türk’ün öldürülmesiyle sonuçlanan saldırıdan sonra ankara-tel aviv ilişkileri kopma noktasına geldi.

saldırının ardından tel aviv'deki büyükelçisini çeken türkiye, ilişkilerin normalleşmesi için resmi özür, öldürülenler ve yaralananlar için tazminat ve gazze’ye yönelik ablukanın kaldırılmasını şart koştu.

mart 2013’te netanyahu, o dönem başbakan olan erdoğan’ı telefonla arayarak özür diledi. resmi özür yazılı olarak da açıklandı. ardından türkiye ile israil arasında gazze ablukasının kalkması ve tazminat için görüşmeler başladı. görüşmeleri türkiye dışişleri bakanlığı müsteşarı feridun sinirlioğlu yürüttü.

şubat 2014’e kadar israilli ve türk yetkililer şartlarda uzlaşmak için görüşmelerini sürdürdü. o dönemde al jazeera’ye bilgi veren diplomatik kaynaklar, imzalanacak anlaşmanın metninin neredeyse hazır olduğunu söylemişti. aynı kaynakların verdiği bilgiye göre, ilişkilerin normalleşmesi için türkiye’nin ikinci şartı olan tazminatın miktarıyla ilgili anlaşmaya varılmıştı. üçüncü şart olan gazze ambargosunun kaldırılması konusunda da iki taraf birbirine yakınlaşmıştı.

kaynaklar netanyahu’nun o dönem iç politika endişeleriyle anlaşmayı imzalamaktan kaçındığı bilgisini vermişti.

anlaşma imzalanamadan, israil’in gazze’ye yönelik saldırısı başladı. temmuz ayında başlayan ve bir aydan uzun süren saldırıda iki bine yakın filistinli hayatını kaybetti. bu saldırıyla birlikte görüşmeler tamamıyla durmuştu.

kaynak: al jazeera