fransa'da 1915 ermeni 'soykırımı'nın inkarını suç sayan yasa tasarısının mecliste kabul edilerek fransa senatosu'na getirilmesine günler kala, cumhurbaşkanı nicolas sarkozy türkiye başbakanı recep tayyip erdoğan'a mektup yazdı. iki ülke arasında ipleri geren kriz sürecinde telefonlara çıkmayan sarkozy, türkiye-fransa ilişkilerinin bozulmamasını istedi. 

 

erdoğan'ın daha önce gönderdiği mektuba yanıt veren sarkozy, "biliyorum ki, tarihle yüzleşmek kolay değildir. fransa, itirafı güç olan köle ticaretindeki sorumluluğunu kabul etti. alman işgali sırasında, fransa’da yaşayan yahudilerin toplanarak kamplara gönderilmesindeki rolünü tanıdı. şahsen, 2007 yılında cezayir’in konstantin kentinde yaptığım konuşmada fransa’nın cezayir’de fransız sömürgesinin kör vahşetini ve cezayir halkının anlatılmamış acılarını dile getirerek kınadım. türkiye büyük bir ülkedir ve fransa için önemli bir müttefiktir. iki dost ve müttefik ülke olarak, bize yakışan biçimde aklın hakim gelmesini diliyorum. bilmenizi istiyorum ki, bu yasayla ilgili atılacak aşırı adımlar iki ülke arasındaki çok yönlü ilişkilere zarar vereceği gibi sonuçları da vahim olacaktır ve sorumluluğu da girişim sahiplerine ait olacaktır" ifadelerini kullandı.

 

fransa'dan gelen mektup, ankara'da güney kore dışişleri ve ticaret bakanı kim sung-hwan ile görüşen türkiye dışişleri bakanı ahmet davutoğlu'na soruldu.

 

türkiye'nin tutumunun açık ve net olduğunun altını çizen davutoğlu, hiçbir kanaat veya mektubun düşüncelerini değiştirmeyeceğini söyledi.

 

davutoğlu, "sayın sarkozy'den de partisinden de fransa senatosu'ndan da her şeyden önce avrupa değerlerine saygılı olmalarını bekliyoruz. tarihi istismar edenler o istismarın altında kalırlar" diye konuştu.

 

yaşananların bir türk-ermeni tartışmasının çok ötesine geçtiğini dile getiren davutoğlu, "her bir fransız senatörünü bu karar öncesinde durup, bütün bu siyasi çıkarların ötesinde bir müddet yalnız kalıp, bizim güzel tabirle, tefekkür etmeye davet ediyoruz. alacakları karar, hiçbir zaman yaşayacak bir karar olmayacaktır, eğer bu yönde bir karar çıkarsa. ve her zaman fransa'nın entelektüel tarihinde kara bir leke olarak kalacaktır. biz bu kara lekeyi her an onlara hatırlatacağız" dedi.

 

fransız senatosu kanunlar komisyonu, yasa teklifinin genel kurul'da incelemeye alınmamasını öngören değişiklik önergesini dokuza karşı 23 oyla kabul etmişti.

 

ancak, önergenin kabulüne rağmen, teklif 23 ocak'ta senato genel kurul gündemine gelecek. nihai oylamadan önce yasa teklifiyle ilgili değişiklik önergesi oylamaya sunulacak. değişiklik önergesinin genel kurul'da kabul edilmesi halinde yasa teklifi görüşülmeden gündemden düşecek

 

 

fransa ulusal meclisi, osmanlı imparatorluğu'nun son yıllarında ermenilerin 'soykırıma uğradığını inkar etmeyi' suç kapsamına alan yasa tasarısını 22 aralık'ta onaylamıştı. genel kurul'daki oturuma 577 milletvekilinden sadece 50'ye yakını katılmıştı. iki maddeden oluşan tasarı, oy çokluğuyla kabul edilmişti.

 

yasa tasarısında, ''fransız yasaları tarafından tanınan soykırımların reddi, bir yıl ve 45 bin euro para cezasına çarptırılır'' ifadesi yer alıyor

 

 

türkiye, fransa’nın tasarıyı onaylamasının ardından paris'e yönelik yaptırımlarını açıklamıştı. buna göre paris büyükelçisi ankara’ya çağırılmış, ikili düzeyde gerçekleştirilmesi öngörülen siyasi, askeri, ekonomik mahiyetteki karşılıklı ziyaretlerle, seminer, eğitim, kurs, personel değişimi gibi faaliyetler iptal edilmişti.

 

ek olarak, avrupa birliği (ab) çerçevesindeki eşleştirme projelerinde fransa ile artık işbirliğine gidilmeyeceği belirtilmişti.

 

iki ülke arasındaki tüm siyasi istişareler sona erdirilmiş, ikili askeri faaliyetler ve ortak tatbikatlar iptal edilmişti.

 

bunların yanı sıra bütün üst uçuş ve iniş kalkış izinlerini iptal edilmiş, her uçuş için ayrı izin uygulamasına geçilmişti. askeri gemilerin liman ziyaretleri için izin başvurularının ise reddedileceği açıklanmıştı.

 

tüm bu kararların, türkiye ile fransa arasındaki ekonomik ilişkileri de olumsuz yönde etkilemesi bekleniyor.

 

2010 yılı verilerine göre, türkiye, fransa'nın en fazla ihracat yatığı ülkeler sıralamasında altı milyar 264 milyon euro ile 11'inci sırada. fransa'nın en fazla ithalat yaptığı ülkeler arasında ise türkiye, beş milyar 402 milyon euro ile 16'ıncı sırada bulunuyor.

kaynak: al jazeera ve ajanslar