tokyo ile pekin yönetimleri arasında, doğu çin denizi’nde yer alan bir grup adaya ilişkin olarak başlayan ve çin’in birçok bölgesinde protesto gösterilerine neden olan anlaşmazlık, ticari ilişkileri de etkiliyor.

ihtilaflı adaların japonya tarafından mal sahibi olduğu iddia edilen bir aileden satın alınması sonrasında ortaya çıkan krizin sokağa yansıdığı çin'de, honda, toyota, canon ve panasonic gibi japon endüstriyel devlerinin ofisleri ve tesislerine saldırılar düzenlendi. canon ve panasonic, belirli bölgelerde üretim faaliyetlerini geçici olarak durdururken, şirketler genel olarak, japon vatandaşı çalışanlarına evlerinden çıkmamaları tavsiyesinde bulundu.

çin, japonya’nın en büyük, japonya ise çin’in üçüncü büyük ticaret ortağı konumunda bulunuyor. taraflar arasındaki ticaret hacmi geçtiğimiz yıl 345 milyar dolar seviyesindeydi.

bazı okullarda eğitim durdu

guangcou, şian ve şıncın başta olmak üzere birçok kentte binlerce kişilik protesto yürüyüşleri organize edilirken, çin polisi çoğu kez eylemcileri tazyikli su ve biber gazı ile dağıtmak zorunda kaldı.

geçtiğimiz hafta saldırılara maruz kalan japonya 'nın ülkedeki diplomatik misyonlarında güvenlik arttırılırken, japon öğrencilere yönelik okulların çoğu faaliyetlerini geçici olarak durdurdu.

panetta uyardı

öte yandan, asya turu çerçevesinde japonya’yı ziyaret eden abd savunma bakanı leon panetta, pekin ile tokyo tansiyonun düşürülmesi gerektiğini söyleyerek, ‘kışkırtıcı hareketlerden kaçınılmaması halinde, konunun toprak anlaşmazlığından daha farklı boyutlara taşınma olasılığı olduğu’ uyarısı yaptı.

japonya başbakanı yoşihiko noda da, pekin yönetiminden japon vatandaşlarının korunması için önlem almasını isterken ve her iki ülke liderlerinin itidali korumaları gerektiğine işaret etti.

çin satın alma işlemini ‘tanımıyor’

doğu çin denizi'nde, çin'in ‘diaoyü’, japonya'nın ise ‘senkaku’ adını verdiği insansız küçük ada grubu, geçtiğimiz günlerde iki ülke arasında krize neden olmuştu.

tokyo yönetimi, ihtilaflı adaları, sahibi olduğunu iddia ettiği bir japon aileden satın aldığını açıklamış, pekin yönetimi ise satın alma işleminin ‘geçerliliğinin olmadığını’ ve ‘ciddi sonuçları’ olacağını kaydetmişti. çin ve tayvan'ın hak iddia ettiği adalar, bundan önce de pratikte japonya'nın denetiminde bulunuyordu.

gelişme, 1930 ve 1940’larda japonya’nın saldırgan politikalarına ve işgaline maruz kalan çin’de yoğun kamuoyu tepkisi yaratmıştı. kriz, çin'in bölgeye devriye gemileri göndererek karşılık vermesiyle derinleşmişti. altı geminin hala ada grubu çevresinde olduğu ifade ediliyor.

ihtilaflı adalar meselesi, 2010 yılının eylül ayında bir çin balıkçı teknesinin, söz konusu bölgenin yakınında japon sahil güvenlik teknesiyle çarpışması ve çinli kaptanın tutuklanmasıyla yine gerginliğe neden olmuştu.

güney çin denizi başta olmak üzere, doğu asya'da yer alan sularda egemenlik haklarına ilişkin olarak, bölge ülkeleri arasında birçok ihtilaf bulunuyor. 

kaynak: ajanslar